Procedura kontroli liczebności organizacji związkowych
W kontekście zmiany ustawy o związkach zawodowych wartą zauważenia jest przyznana aktualnie organizacjom związkowym możliwość weryfikacji liczebności innych związków działających u pracodawcy.
Jak wynika z art. 251 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują organizacji zrzeszającej co najmniej 10 członków. W celu „wykazania się odpowiednią liczebnością organizacja ma obowiązek przedstawienia pracodawcy, co 6 miesięcy - według stanu na dzień 30 czerwca i 31 grudnia - w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po tym okresie, informację o liczbie członków. Niewykonanie obowiązku informacyjnego w terminie powoduje, że organizacji zakładowej nie przysługują uprawnienia do czasu wykonania tych obowiązków.
Co natomiast w sytuacji, gdy z naszej wiedzy wynika, że dana organizacja może nie posiadać wymaganej przez przepisy liczebności?
Nowym uprawnieniem, które dotyczy informacji o liczbie członków związku przekazanej przez organizację związkową jest uprawnienie innej działającej u pracodawcy zakładowej organizacji związkowej do uzyskania wglądu do tej informacji o liczbie członków związku. Uprawnienie to będzie się realizowało poprzez złożenie pracodawcy pisemnego wniosku o wgląd do przekazanej mu przez inną organizację związkową informacji o liczbie członków związku.
Jeśli organizacja związkowa występująca z wnioskiem ma wątpliwości co do tej liczby istnieje możliwość zgłoszenia w formie pisemnej zastrzeżenia co do liczebności zakładowej organizacji związkowej, tyle tylko, że zastrzeżenie to może zostać zgłoszone w terminie 30 dni od dnia złożenia przez kontrolowany” przez nas podmiot informacji o liczebności, a więc od dnia, gdy stosowne pismo trafia do pracodawcy.
Organizacja ma obowiązek przedstawienia pracodawcy, co 6 miesięcy - według stanu na dzień 30 czerwca i 31 grudnia - w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po tym okresie, informacji o liczbie członków.
Zastrzeżenie winno zostać skierowane bezpośrednio do organizacji wobec której mamy wątpliwości, gdyż to po jej stronie powstaje obowiązek udowodnienia, że ma prawo korzystać z uprawnień określonych ustawą o związkach zawodowych. W tym celu musi ona w terminie 30 dni wystąpić do sądu rejonowego - sądu pracy właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy z wnioskiem o ustalenie liczby członków na ostatni dzień danego półrocza. W przypadku gdy organizacja związkowa, której liczba członków związku jest kwestionowana nie złoży w terminie stosownego wniosku do sądu, z upływem terminu organizacja ta traci, z mocy prawa, uprawnienia zakładowej organizacji związkowej, do czasu wykonania tego obowiązku.
Należy pamiętać, że samo wystąpienie z zastrzeżeniem nie pozbawia danej organizacji uprawnień. Na daną chwilę bowiem wiążąca jest dla pracodawcy informacja, którą otrzymuje od związku. Dopiero ustalenie przez Sąd, że liczebność jest zbyt niska lub niewstąpienie do Sądu w terminie 30 dni pozbawia organizację prawa do korzystania z uprawnień.
Odnieść można wrażenie, że opłacalnym będzie dla niektórych organizacji podanie w ustawowym terminie liczebności „zafałszowanej” tylko po to, aby, nawet w przypadku zgłoszenia zastrzeżenia, korzystać z uprawnień jeszcze przez jakiś czas. Może się to jednak okazać nieopłacalne, gdyż w związku z tą kwestią ustawodawca poczynił zmiany również w przepisie art. 35 ustawy o związkach zawodowych wprowadzając ust. 21 pkt 3, zgodnie z którym kto w związku z pełnioną funkcją związkową w celu uzyskania uprawnień zakładowej organizacji związkowej wskazuje liczbę członków organizacji związkowej wyższą niż wynikająca ze stanu faktycznego podlega grzywnie. Przepis ten, dotyczący wyłącznie działaczy związkowych, ma na celu zapobieganie wprowadzaniu pracodawcy w błąd co do uprawnień danej organizacji.
"Kto w związku z pełnioną funkcją związkową w celu uzyskania uprawnień zakładowej organizacji związkowej wskazuje liczbę członków organizacji związkowej wyższą niż wynikająca ze stanu faktycznego podlega grzywnie."
Dodać na koniec należy, że jeżeli zgłoszone zastrzeżenie co do liczebności danej zakładowej organizacji związkowej okaże się bezpodstawne, tj. organizacja w postępowaniu sądowym wykaże wymaganą liczebność, ponowne zgłoszenie przez ten sam podmiot zastrzeżenia co do liczebności tej samej organizacji związkowej może nastąpić nie wcześniej niż po upływie roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie ustalenia liczby członków tej organizacji.
