Wypowiedzenie umowy o pracę nauczycielowi – możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia do dwóch miesięcy – kryteria doboru do zwolnienia

Pracodawca nauczycielki dyplomowanej zatrudnionej w Szkole Podstawowej, będącej członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego, zachowując procedurę konsultacji ze związkiem, złożył nauczycielce oświadczenie o rozwiązaniu z nią stosunku pracy za wypowiedzeniem z zachowaniem dwumiesięcznego okresu wypowiedzenia jako przyczynę wypowiedzenia wskazując zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów w szkole.

Stan faktyczny sprawy - wypowiedzenie umowy o pracę nauczycielce

Pracodawca nauczycielki – pozwany klient kancelarii – wskazał, iż nie było możliwości dalszego zatrudnienia dwóch nauczycieli przyrody i biologii już w poprzednim roku szkolnym. Co więcej, zwolniona nauczycielka (powódka - była wicedyrektor) brała udział w tworzeniu arkusza organizacyjnego na rok szkolny poprzedni i jak z niego wynikało od 1 września poprzedniego roku szkolnego łączny wymiar godzin przyrody i biologii był niższy niż 18 godzin tygodniowo. Tym samym, już w tym czasie w arkuszu organizacyjnym, który był tworzony przez powódkę były przewidziane jedynie godziny biologii i przyrody dla jednego nauczyciela. W tym arkuszu powódka nie uwzględniła swojej osoby. Nie ulega wątpliwości, że powódka miała wiedzę o tym, że nie ma dla niej godzin lekcyjnych udając się na urlop dla poratowania zdrowia.

Zgodnie z przyjętymi przez klienta kancelarii kryteriami wyboru nauczyciela do zwolnienia na podstawie art. 20 ust 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela powódka otrzymała mniej punktów niż inna nauczycielka posiadająca uprawnienia do nauczania przedmiotów takich samych jak powódka. Przy porównaniu powódki i drugiego nauczyciela dyrektor szkoły brał pod uwagę między innymi osiągnięcia obu nauczycieli, konkursy, wszystkie dokonania na rzecz uczniów, nagrody, staż pracy. Dyrektor szkoły skupiła się na ostatnich 2 latach pracy powódki i drugiej nauczycielki. Powódka w tym czasie przebywała na zwolnieniu lekarskim, potem korzystała z urlopu wypoczynkowego a następnie z urlopu dla poratowania zdrowia. Z powyższymi kryteriami powódka została zapoznana drogą e-mailową. Ponadto, powódka o powyższych kryteriach została powiadomiona telefonicznie przez obecnego dyrektora szkoły. Rozmowa odbyła się w obecności innego pracownika szkoły. Powódka nie zgadzała się z zastosowanymi kryteriami i złożyła odwołanie od wypowiedzenia w Sądzie zarzucając również brak możliwości złożenia jej wypowiedzenia z zachowaniem dwu miesięcznego okresu wypowiedzenia.

Uwaga!

Dwu miesięczny okres wypowiedzenia jest możliwy bowiem taką możliwość przewiduje treść art. 20 ust 5 Karty Nauczyciela.

Kwestia skrócenia okresu wypowiedzenia nauczyciela

Zgodnie z art. 20 ust 5 Karty Nauczyciela okres wypowiedzenia może być skrócony do 1 miesiąca, z tym że w takim wypadku nauczycielowi przysługuje odszkodowanie za pozostałą część okresu wypowiedzenia w wysokości wynagrodzenia liczonego jak za okres urlopu wypoczynkowego. Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się nauczycielowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia.

Skrócenie okresu wypowiedzenia powinno nastąpić w chwili składania przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu. Punktem odniesienia jest zatem rozwiązanie nauczycielskiego stosunku pracy na koniec roku szkolnego (czyli 31 sierpnia). W przypadku gdy z uwagi na zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmianie planów nauczania nie można powierzyć nauczycielowi obowiązków w pełnym przewidzianym dla niego wymiarze dyrektor musi zwolnić nauczyciela.

Kryteria doboru nauczyciela do zwolnienia

Jak zauważył Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 grudnia 2006 roku I PZP 4/06 w razie wymuszonej obiektywnie potrzeby redukcji zatrudnienia zwolnienie konkretnego nauczyciela z pracy powinno opierać się na jednolitych dla wszystkich zatrudnionych kryteriach pozostawienia w zatrudnieniu nauczycieli o wyższych kwalifikacjach zawodowo - dydaktycznych co prowadzi do usprawiedliwionego rozwiązywania stosunków pracy z nauczycielami o niższych kwalifikacjach lub obniżonej sprawności czy przydatności zawodowej lub dydaktycznej a nawet zdrowotnej. Takie kryteria zostały zastosowane wobec powódki i innego nauczyciela który otrzymał w ocenie końcowej więcej punktów niż powódka.

Kwestia rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem w trakcie urlopu dla poratowania zdrowia

Na tle regulacji art. 73 ust 1 Karty Nauczyciela prawo do urlopu dla poratowania zdrowia przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu na czas nieokreślony, a więc takiemu, który powróci do wykonywania obowiązków w szkole udzielającej tego urlopu. Udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia ma zapewnić przydatność nauczyciela do pracy w określonej placówce w przyszłości (zapobiec przyszłym absencjom chorobowym dezorganizującym proces kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży). Ostatecznie urlop dla poratowania zdrowia jest udzielany nie tylko w interesie nauczyciela ale także i szkoły, która ponoszą koszty tego urlopu, uzyskuje w zamian gwarancję posiadania kadry nauczycielskiej w pełni zdolnej do wykonywania nałożonych na nią zadań. Nie spełnia się więc jedna z funkcji urlopu dla poratowania zdrowia, jeśli na skutek częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania nie ma zapotrzebowania na pracę nauczyciela po zakończeniu przez niego urlopu dla poratowania zdrowia. To zaś przemawia za dopuszczalnością rozwiązania stosunku pracy nawet w trakcie tego urlopu tj. w momencie kiedy okazuje się (po opracowaniu i zatwierdzeniu arkusza organizacji szkoły) że jego dalsze trwanie jest uzasadnione wyłącznie interesem nauczyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 roku, I PZP 1/13).

Konieczność podania przyczyny wypowiedzenia

Wskazać należy ponadto, że w świetle art. 30 § 4 k. p. w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie. Podanie bowiem w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nierzeczywistej, nieprawdziwej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie w pojęciu art. 30 § 4 k.p., a brak wskazania przyczyny jest natomiast naruszeniem przepisów prawa, co skutkuje niezgodnością wypowiedzenia z prawem. Podanie przyczyny niedostatecznie niekonkretnej, a przez to niezrozumiałej dla pracownika, także stanowi naruszenie przepisów Kodeksu pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1999 r., sygn. akt I PKN 304/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2000 r., sygn. akt I PKN 670/99).

W razie wymuszonej obiektywnie potrzeby redukcji zatrudnienia zwolnienie konkretnego nauczyciela z pracy powinno opierać się na jednolitych dla wszystkich zatrudnionych kryteriach...

Orzeczenie sądu - oddalenie powództwa o przywrócenie do pracy

Wyniki postępowania dowodowego przeprowadzonego w sprawie niniejszej w powołanych wyżej granicach nie pozostawiły Sądowi wątpliwości, że dokonane wobec powódki - nauczycielki wypowiedzenie było zgodne z przepisami prawa oraz zasadne. Sąd oddalił powództwo o przywrócenie do pracy i zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, uznając iż wypowiedzenie stosunku pracy przez klienta kancelarii dokonane zostało zgodnie z przepisami o wypowiadaniu umów o pracę, a także było uzasadnione.