Alimenty na dziecko

Alimenty kojarzą się zazwyczaj z obowiązkiem płacenia określonych kwot pieniężnych na dziecko przez jednego z rodziców. Przez obowiązek alimentacyjny rozumie się nie tylko świadczenia pieniężne na rzecz dziecka, ale również szeroko rozumiane wychowanie i opiekę nad dzieckiem. Często rodzice zobowiązani do alimentacji błędnie sądzą, że ich obowiązek ustaje, gdy dziecko osiągnie pełnoletność. Wyjaśniamy w jaki sposób obowiązek alimentacyjny regulują przepisy prawa.

Na czym polega obowiązek alimentacyjny?

Stosownie do art. 133 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59 ze zm.), rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Obowiązek ten powstaje z chwilą urodzenia się dziecka i wygasa, gdy dziecko się usamodzielni, nie wygasa automatycznie z chwilą osiągnięcia przez dziecko pełnoletności jeżeli dziecko nadal chce się uczyć. Jak przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 1998 r. (sygn. akt I CKN 499/97), „nawet zdobycie dwóch zawodów przez dziecko nie uwalnia rodziców od obowiązku świadczenia alimentów, jeżeli taki uprawniony podejmuje studia. Wykładnia art. 133 § 1 nie może bowiem pozostawać w oderwaniu od art. 94, który nakłada na rodziców obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Jest przy tym oczywiste, że jedynie efektywne studiowanie pozwala uprawnionemu liczyć na alimentowanie go”.

Alimenty na dziecko, od czego zależy ich wysokość?

Wpływ na wysokość alimentów mają dwie okoliczności: usprawiedliwione potrzeby dziecka oraz możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica. Przy tym wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 k.r.o.). Rodzice w zależności od możliwości są obowiązani do zaspokojenia potrzeb fizycznych (wyżywienie, mieszkanie, odzież, opieka zdrowotna i leczenie etc.) i duchowych (kulturalnych) dziecka oraz do zapewniania mu środków wychowania i kształcenia. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 15 stycznia 1956 r. (sygnatura akt sprawy III CR 919/55) wyraził przekonanie, że dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie czy też oddzielnie. W pozwie powinniśmy wskazać konkretną sumę dochodzonych świadczeń w oparciu o rzeczywiście ponoszone koszty utrzymania dziecka. Warto do pozwu dołączyć faktury, rachunki i zaświadczenia dokumentujące wydatki na dziecko. Czasami warto złożyć wniosek o przesłuchanie świadków, którzy mają wiedzę na temat wydatków na dziecko.

Co zrobić aby otrzymać alimenty w czasie trwania sprawy?

Wniosek o zabezpieczenie alimentów na czas trwania postępowania można złożyć w pozwie albo w odrębnym piśmie procesowym. W takim przypadku jeszcze przed przeprowadzeniem postępowania dowodowego sąd wstępnie oceni, jakie są potrzeby dziecka i możliwości rodziców, po czym wyda postanowienie określające, jakie alimenty mają być płacone do momentu zakończenia sprawy. Jeśli którejś ze stron nie odpowiada treść postanowienia o zabezpieczeniu, może się od niego odwołać, składając zażalenie. Co istotne, postanowieniu sądu w tej sprawie nadawana jest z urzędu klauzula wykonalności, co skutkuje tym, iż od momentu otrzymania postanowienia możliwe jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Wniosek o zabezpieczenie alimentów składany jest bez konieczności uiszczania opłat sądowych.

Jaki Sąd jest właściwy?

Zgodnie z art. 27 Kodeksu postępowania cywilnego, sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd miejsca zamieszkania (zobowiązanego). Pozew kierowany powinien być do wydziału rodzinnego sądu rejonowego. Z kolei art. 32 Kodeksu postępowania cywilnego umożliwia również wytoczenie powództwa o roszczenie alimentacyjne przed sądem właściwym zgodnie z miejscem zamieszkania uprawnionego. Oba sądy będą właściwe do rozpatrzenia sprawy (ustawodawca chciał w ten sposób ułatwić dochodzenie alimentów przed sądem).

Alimenty na dziecko, a opłata

Strona występująca z powództwem o ustalenie obowiązku alimentacyjnego (pozew o zasądzenie alimentów) – nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych, co wynika z przepisu art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.