Postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku

Kto jest uprawiony do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku?

Zgodnie z art. 1025 § 1 k.c. sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Oznacza to, iż wniosek o stwierdzenie nabycia spadku „może złożyć każdy, kto ma w tym interes. Może to być więc każda osoba, która jest zainteresowana w wywołaniu skutków prawnych związanych z prawomocnym stwierdzeniem nabycia spadku, w szczególności skutków określonych w art. 1025 § 2 i 1027 k.c. Interes prawny pełni w tym wypadku funkcję legitymacji, a ściśle uprawnienia do wszczęcia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Chodzi przy tym o obiektywny interes prawny, czyli obiektywną potrzebę wszczęcia postępowania” (zob. postanowienie SN z dnia 28 stycznia 2009 r., IV CSK 361/08).

Co więcej, ugruntowane stanowisko judykatury wskazuje, iż zakres pojęcia „osoby mającej interes do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku” z art. 1025 k.c. pokrywa się z zakresem „zainteresowanego” z art. 679 § 2 k.p.c., który może złożyć wniosek o zmianę prawomocnego postanowienia w tym przedmiocie (por. postanowienie SN z dnia 6 lutego 2008 r., II CSK 433/07).

W związku z powyższym, osobą zainteresowaną jest zwłaszcza spadkobierca lub jego następcy prawni. Jednakże do grona tych osób, a więc uprawnionych do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, wchodzą również osoby uprawnione do zachowku, zapisobiercy, także zapisobiercy windykacyjni, zapisobiercy dalsi, nabywca spadku (udziału spadkowego) oraz wierzyciele spadkodawcy.

Jakie są wymogi formalne dla wniosku o stwierdzenie nabycia spadku?

Stosownie do art. 511 § 1 k.p.c. wniosek o stwierdzenie nabycia spadku winien czynić zadość przepisom o pozwie, z tą zmianą, że zamiast pozwanego należy wymienić zainteresowanych w sprawie, a nadto zgłoszenie żądania i wskazanie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wraz z uzasadnieniem (art. 187 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Nadto, wniosek ten podlega opłacie stałej w kwocie 50 zł (art. 49 ust. 1 pkt 1 u.k.s.c.).

Jak wygląda procedura stwierdzenia nabycia spadku wywołana prawidłowym wnioskiem?

Prawidłowe złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku skutkuje wyznaczeniem przez sąd terminu rozprawy z wezwaniem na rozprawę wszystkich zainteresowanych, tj. wnioskodawcy oraz wszystkich ewentualnych spadkobierców ustawowych i testamentowych. Podczas rozprawy spadkobiercy składają oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Warto zapamiętać

W przypadku odrzucenia spadku przez spadkobiercę ustawowego dziedziczącego spadek w pierwszej kolejności sąd wzywa do udziału w sprawie osoby nabywające spadek w dalszej kolejności według ogólnych reguł dziedziczenia ustawowego (art. 1020 k.c. i art. 510 § 2 w zw. z art. 669 k.p.c. oraz postanowienie SN z dnia 10 grudnia 1992 r., II CRN 135/92, PS 1996, nr 2, s. 56).

Przykładowy wyrok w prowadzonej przez Kancelarię sprawie sądowej dot. stwierdzenia nabycia spadku