Podleganie ubezpieczeniom społecznym ciężarnej z tytułu zatrudnienia – zawarcie umowy o pracę przez kobietę w ciąży

ZUS Oddział w Lublinie wydał decyzję o niepodleganiu przez wnioskodawczynię ubezpieczeniom społecznym (klientkę naszej Kancelarii) z tytułu zatrudnienia u zainteresowanego (pracodawcy klientki) na podstawie umowy o pracę.

Kwestia sporna omawianej sprawy - podważenie umowy o pracę

Organ rentowy podważył umowę o pacę łączącą strony jako zawartą w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Nie kwestionował jej natomiast w zakresie faktycznego wykonywania pracy przez ubezpieczoną, ponieważ organ rentowy uznał, że wnioskodawczyni faktycznie nadal jest zatrudniona przez zainteresowanego, lecz na podstawie umowy zlecenia (jej pierwotnej podstawy zatrudnienia u pracodawcy) nie zaś umowy o pracę, którą zawarła z pracodawcą po umowie zlecenia, na podstawie czego uznał, że nie przysługują jej świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

Stan faktyczny sprawy - podpisanie umowy o pracę przez kobietę w ciąży

Klientka kancelarii świadczyła pracę u pracodawcy na podstawie umowy zlecenia od 1 listopada 2019 roku. Następnie 1 lipca 2020 roku zawarła z pracodawcą umowę o pracę na czas określony do 30 czerwca 2021 roku, w pełnym wymiarze czasu pracy. Praktyką w spółce jest zaczynanie zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia, na próbę, z możliwością późniejszego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Jeszcze w trakcie umowy zlecenia wnioskodawczyni rozmawiała z pracodawcą o możliwości zatrudnienia na podstawie umowy o racę po zakończeniu nauki, na co pracodawca wyraził zgodę.

Zawierając umowę o pracę wnioskodawczyni była w ciąży. Na pierwszym badaniu położniczym była 3 lipca 2020 roku.

ZUS w uzasadnieniu decyzji podał w wątpliwość zgodę pracodawcy na zwiększenie kosztów zatrudnienia wnioskodawczyni w związku z jej zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę, a z drugiej strony, że z wyjaśnień wnioskodawczyni i zestawienia operacji bankowych dołączonego do odwołania wynika, że wynagrodzenie wnioskodawczyni na podstawie umowy o pracę było ponad dwukrotnie niższe, niż na podstawie umowy zlecenia, wobec czego trudno dać wiarę wnioskodawczyni, że zgodziła się zmienić formę zatrudnienia na powodującą tak znaczące obniżenie wynagrodzenia.

Ustalenia Sądu w omawianej sprawie - czy umowa została zawarta dla pozoru?

Sąd wskazał, iż nie jest niczym niewłaściwym, a zwłaszcza zakazanym, dokonanie swoistej kalkulacji i zgoda na niższe wynagrodzenie w ramach umowy o pracę, w stosunku do umowy zlecenia, połączone z uzyskaniem ochrony i innych świadczeń, będących konsekwencją zatrudnienia pracowniczego.

Stronom umowy, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy.

Choć wnioskodawczyni krótko po zawarciu umowy o pracę stała się niezdolna do pracy, to brak jest jednak podstaw do uznania, że zawierając umowę o pracę 1 lipca 2020 roku, a więc na bardzo wczesnym etapie ciąży ubezpieczonej, strony wiedziały, że ubezpieczona wkrótce stanie się niezdolna do pracy, a tym bardziej brak dowodu na to, że umowę tę zawarto wyłącznie w celu uzyskania świadczeń przez wnioskodawczynię.

Zdaniem Sądu Okręgowego w Lublinie nie można w tych okolicznościach uznać, że strony nie przystąpiły do realizacji umowy, która miałaby zostać zawarta tylko dla pozoru i nie w celu świadczenia pracy, ale w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Orzeczenie Sądu - zmiana decyzji organu rentowego

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego w Lublinie brak jest w ustalonym stanie faktycznym okoliczności, które uzasadniałyby ustalenie, że umowa z 1 lipca 2020 roku zawarta została jedynie w celu uzyskania uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Tym samym wnioskodawczyni podlegała z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym.

Wyrok z przedstawianej sprawy zamieszczaliśmy w dziale Wygrane sprawy w temacie Sprawa 102: Zmiana zaskarżonej decyzji ZUS odmawiającej przyznania zasiłku chorobowego