Uzyskanie odprawy ze zwolnień grupowych i odszkodowania za wadliwe rozwiązanie umowy o pracę

Czy odprawa pieniężna przysługuje pracownikowi, z którym stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn go niedotyczących, w sytuacji gdy w wyniku odwołania od wypowiedzenia do sądu pracy uzyskał odszkodowanie?

Odprawa pieniężna przewidziana w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy przysługuje pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, niezależnie od odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.

Bowiem korzystny dla pracownika wynik sporu o odszkodowanie z art. 45 § 1 k.p. czy art. 56 k.p. nie oznacza automatycznie uznania zasadności równolegle dochodzonych roszczeń o odprawę pieniężną, gdyż przesłanką zasądzenia roszczenia o odprawę pieniężną z art. 8 w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracownika nie jest niezgodność z przepisami bądź bezzasadność rozwiązania umowy o pracę, ale rozwiązanie stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych lub indywidualnych spowodowanych przyczynami niedotyczącymi pracownika.

Jeżeli zatem rozwiązanie stosunku pracy było sprzeczne z prawem, a zwolniony pracownik spełnia przesłanki do uzyskania tej odprawy, to zachodzi kumulacja roszczenia o odprawę z roszczeniem o odszkodowanie z tytułu wadliwego rozwiązania stosunku pracy. Jest to pogląd powszechnie przyjęty (por. między innymi uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1990 r., III PZP 22/90, OSNCP 1991 nr 5-6, poz. 64 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000 r., I PKN 499/99, OSNAPiUS 2001 Nr 12, poz. 407, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2015 r. II PK 211/14).

Odprawa pieniężna ze zwolnień grupowych przysługuje pracownikowi niezależnie od odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.

Uwaga!

Sam fakt wygrania procesu o zasądzenie odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę oraz nieuzasadnione wypowiedzenie warunków pracy i płacy nie jest równoznaczny z przyznaniem prawa do odprawy pieniężnej. Warunkiem przyznania odprawy pieniężnej jest wykazanie, że do rozwiązania stosunku pracy doszło na skutek okoliczności leżących po stronie pracodawcy. Należy jeszcze raz wyraźnie podkreślić, że w celu wykazania, iż do rozwiązana stosunku pracy doszło z przyczyn niedotyczących pracownika pracownik nie ma obowiązku udowodnienia przyczyny dotyczącej pracodawcy, ma jedynie powinność wykazania, że przyczyna nie dotyczy jego samego. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 r., I PK 185/10, LEX nr 1119478).

Co oznacza sformułowanie „przyczyny niedotyczące pracownika”?

Odprawa przysługuje pracownikowi, gdy dochodzi do rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika. Sformułowanie "z przyczyn niedotyczących pracownika", oznacza, że pracownik ma udowodnić, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn jego niedotyczących, a nie musi wykazywać, że były to przyczyny leżące po stronie pracodawcy. Przyczynami niedotyczącymi pracownika są wszystkie okoliczności niezwiązane z jego cechami psychofizycznymi i sposobem wywiązywania się przez niego z obowiązków pracowniczych, a zatem przyczyny leżące po stronie pracodawcy i inne obiektywne, które nie leżą po stronie pracodawcy, ale również nie leżą po stronie pracownika, a które jednak stanowią wyłączną przyczynę rozwiązania stosunku pracy jako niedotyczącą pracownika.

Warunek uzyskania odprawy

Podsumowując, aby uzyskać odprawę niezbędnym jest spełnienie przesłanek określonych w art. 10 ust. 1 w związku z art. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, niezależnie od otrzymanego odszkodowania za wadliwe rozwiązanie stosunku pracy, o czym szerzej we wpisie Odprawa w przypadku rozwiązania stosunku pracy poprzez odmowę przyjęcia warunków wypowiedzenia zmieniającego.