Zobowiązanie pracownika do przestrzegania tajemnicy przedsiębiorcy na podstawie przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Pracodawca może zobowiązać pracownika do przestrzegania tajemnicy przedsiębiorcy na podstawie przepisów ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2020 r. poz. 913), odpowiednio w regulaminie pracy, a następnie poprzez podpisanie odpowiedniego oświadczenia, w zależności od rodzaju i zakresu przestrzegania tajemnicy oraz stanowiska i funkcji danego pracownika.

Zgodnie z art. 100 § 2 ust. 5 ustawy z 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.) pracownik jest obowiązany w szczególności: przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach. W odrębnych przepisach czyli m.in. zdefiniowanej w art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu czynów nieuczciwej konkurencji.

Pracownik jest obowiązany w szczególności przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach

W związku z powyższym to Kodeks pracy nakłada na pracownika obowiązek przestrzegania tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, np. bankową, statystyczną, lekarską, przedsiębiorstwa. Jednocześnie podkreślić należy, że Kodeks Pracy nie definiuje i nie tworzy katalogu rodzajów tajemnicy do której zachowania zobowiązany jest pracownik. W związku z powyższym to rolą pracodawcy, w zależności od uzasadnionych potrzeb jest uściślenie go w przepisach zakładowych. Należy zatem wprowadzić odpowiednie zmiany do regulaminu pracy.

W jaki sposób uwzględnić w regulaminie pracy zobowiązanie pracownika do przestrzegania tajemnicy przedsiębiorcy?

Po pierwsze, należy dodać nowy punkt w obowiązkach pracowniczych, np. pracownik obowiązany jest (...) przestrzegać obowiązujących u pracodawcy, zgodnych z prawem, procedur i instrukcji. Po drugie, wprowadzić zapis, zgodnie "z którym przed dopuszczeniem do pracy albo w innym terminie, uznanym przez Pracodawcę za stosowny zapoznaje się Pracownika z zakresem tajemnicy przedsiębiorstwa Pracodawcy. Oświadczenie o zapoznaniu się z tym zakresem, podpisane przez Pracownika i zaopatrzone w datę, dołącza się do akt osobowych Pracownika. Wzór oświadczenia stanowi załącznik nr ... do Regulaminu". Po trzecie, sporządzić wzór oświadczenia o zapoznaniu się z tajemnicą przedsiębiorstwa pracodawcy oraz poufnymi danymi, który to wzór będą podpisywać niektórzy pracownicy. Po czwarte, firma powinna ustalić, kto określi zakres tajemnicy, kto będzie zapoznawał pracownika z poufnymi danymi, jakie dane czy informacje należy uznać za poufne i pozostałe szczegóły.

Jakie są różnice pomiędzy tajemnicą przedsiębiorstwa a zakazem konkurencji?

Zarówno zakaz konkurencji, jak i tajemnica przedsiębiorstwa są konstrukcjami, które muszą być wprost wprowadzone przez pracodawcę, nie mogą być uznane za istniejące pomiędzy stronami stosunku pracy w sposób dorozumiany.

Jak wynika z art. 1011 § 1 kodeksu pracy z 26.06.1974 r. (Dz.U. 2018 r., Nr 917) w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Określenie "działalność konkurencyjna" nie została jednocześnie zdefiniowana przez ustawodawcę. Pojęcie to wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 4.10.2017 r.(sygn. akt: III PK 143/16), w którym wskazał jako podstawowe kryterium, na podstawie którego działalność może zostać uznana za konkurencyjną, jest przedmiot działalności pracownika po ustaniu stosunku pracy. Sąd Najwyższy stwierdził, że działalność konkurencyjna występuje zaś zasadniczo wtedy, gdy oba te podmioty zajmują się produkcją takich samych lub zbliżonych (o charakterze substytucyjnym) dóbr lub usług. Naruszeniem umowy o zakazie konkurencji łączącej byłego pracownika z byłym pracodawcą po ustaniu stosunku pracy jest więc sytuacja, w której pracownik podejmuje zatrudnienie u innego pracodawcy z tej samej branży, który działa na tym samym obszarze terytorialnym, co były pracodawca, a przedmiotowe zakresy działalności obu tych podmiotów choćby częściowo krzyżują się i są skierowane do tego samego kręgu odbiorców.

Pojęcie podmiotu konkurencyjnego należy ujmować szeroko i uznawać za konkurencyjną działalność nawet częściowo zbieżną z zakresem działania danego podmiotu bez względu na jej rozmiar, jeśli mogłaby wpłynąć niekorzystnie na jego sytuację ekonomiczną, sytuację na rynku lub osiągane wyniki finansowe.

Jak wynika z powyższego, czy zostanie naruszony zakaz konkurencji należy oceniać każdorazowo indywidualnie wobec każdej sytuacji. W przypadku gdy klient obecnego pracodawcy nie zajmuje się podobną działalnością na tym samym rynku, skierowaną do tego samego kręgu odbiorców, nie ma przeciwwskazań do nawiązania z nim stosunku pracy. Dodatkowo ocenie powinna ulec treść klauzuli o zakazie konkurencji zawartej w umowie o pracę lub osobnej umowie, w jakim stopniu jest ona uregulowana i na jaką działalność wskazuje.

Pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność

Co to jest tajemnica przedsiębiorstwa?

Pojęcie tajemnica przedsiębiorstwa zostało wprowadzone ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 16.04.1993 r. Jak wynika z art. 11 ust. 4 tejże ustawy przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Przedsiębiorca może, w celu ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, m.in. poinformować pracowników o potrzebie ochrony informacji, wprowadzić stosowne wewnętrzne procedury, klauzule do umów o pracę lub oddzielne umowy o poufność. Również w tym przypadku każda umowa i rodzaj informacji powinny podlegać indywidualnej ocenie. Zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa jednak, co do zasady, nie stwarza przeszkód w podejmowaniu nowej pracy, jeśli były pracownik nie wyjawi w związku z nową pracą informacji zastrzeżonych przez byłego pracodawcę jako poufne.