Wyrok Sądu Apelacyjnego w sprawie ubezpieczeń zatrudnionego w spółce wspólnika
Sprawa dotyczyła ustalenia, czy nasz klient, będący wspólnikiem i prezesem zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik na podstawie zawartych umów o pracę. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzje stwierdzające, że skarżący nie podlegał ubezpieczeniom jako pracownik spółek, lecz jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. W ocenie ZUS-u zawarte umowy o pracę były pozorne i miały na celu jedynie uniknięcie opłacania składek z działalności gospodarczej.
Tło sprawy: Zakład Ubezpieczeń Społecznych kwestionuje umowy o pracę wspólnika spółki
Powód odwołał się od niekorzystnych decyzji organu rentowego do Sądu. Sąd pierwszej instancji oddalił odwołania skarżącego, podtrzymując decyzję ZUS. W uzasadnieniu wskazano, że skarżący w rzeczywistości nie wykonywał pracy w warunkach podporządkowania pracowniczego. Sąd uznał, że wnioskodawca sam sobie wyznaczał zadania i nie podlegał realnej kontroli ze strony innej osoby pełniącej funkcję przełożonego.
Sąd Apelacyjny, po rozpoznaniu naszej apelacji, częściowo zmienił wyrok sądu pierwszej instancji oraz decyzję ZUS. Uznał, że w odniesieniu do jednej ze spółek skarżący podlegał ubezpieczeniom społecznym jako pracownik. W uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny odniósł się do kluczowej kwestii – możliwości uznania stosunku pracy w przypadku wspólnika spółki z o.o. Sąd wskazał, że w sytuacji, gdy wspólnik jest jednocześnie prezesem zarządu i ma dominującą pozycję w spółce, istnieje poważne ryzyko, że zawarta umowa o pracę zostanie uznana za pozorną. Wynika to z faktu, że taki wspólnik nie podlega faktycznemu nadzorowi pracodawcy, co jest jedną z cech charakterystycznych stosunku pracy.
Powód w jednej ze spółek, w której mimo, że pełnił funkcję prezesa, nie miał pełnej swobody w podejmowaniu decyzji dotyczących własnego zatrudnienia. Struktura kapitałowa i organizacyjna tej spółki, a także kontrola nad nią sprawowana przez innych wspólników i inwestorów pozwalały na uznanie, że skarżący faktycznie wykonywał pracę w warunkach podporządkowania.
Sąd podkreślił, że kluczowe dla oceny, czy osoba pełniąca funkcję prezesa zarządu podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, jest nie tylko formalna struktura spółki, ale przede wszystkim rzeczywisty sposób wykonywania obowiązków. W przypadku spółek jednoosobowych lub niemal jednoosobowych często dochodzi do sytuacji, w której prezes sam sobie wyznacza zadania i nie podlega żadnej realnej kontroli, co wyklucza uznanie stosunku pracy.
W wyniku apelacji Sąd Apelacyjny uchylił decyzję ZUS, ustalając, że skarżący podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik jednej ze spółek.
