Zmiana zaskarżonej decyzji KRUS-u i przyznanie prawa do emerytury rolniczej - wyrok z uzasadnieniem

Sygn. akt VIII U ##/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia # listopada 2018 r., Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił #### #### prawa do emerytury rolniczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 277 ze zm.). W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż ubezpieczona nie posiada wymaganego okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu wynoszącego co najmniej 25 lat (decyzja k. 35 a.e.).

Z decyzją tą nie zgodziła się #### ####. W dniu # stycznia 2018 roku wniosła odwołanie domagając się zmiany decyzji i ustalenia prawa do emerytury. Skarżąca wnosiła o zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 28 czerwca 1973 roku do dnia 26 czerwca 1975 roku (odwołanie k. 3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując w całości argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji (k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

#### #### urodziła się w dniu # czerwca 1957 roku. W dniu # listopada 2017 roku złożyła wniosek o ustalenie prawa do emerytury rolniczej (wniosek - k. 1 a.e.).

Na podstawie przedłożonych dokumentów organ rentowy uznał za udowodniony okres ubezpieczenia rolnego wnioskodawczyni w wymiarze 22 lat, 10 miesięcy i 29 dni (raport ustalenia uprawnień do świadczenia - k. 34 a.e.).

Organ wskazał, iż do ustalenia wymaganego okresu podlegania ubezpieczeniu przyjęto okresy pracy w gospodarstwie rolnym rodziców: od dnia 27 czerwca 1975 roku do dnia 1 lipca 1975 roku oraz we własnym gospodarstwie rolnym od dnia 1 stycznia 1995 roku do dnia 29 listopada 2017 roku. #### #### nadal podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników po dniu 29 listopada 2017 roku do dnia 3 stycznia 2018 roku.

Z treści decyzji wynika również, iż wnioskodawczyni nie uwzględniono okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 28 czerwca 1973 roku do dnia 26 czerwca 1975 roku, ponieważ w ocenie organu rentowego praca wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym rodziców nie miała stałego charakteru (decyzja – k. 35 a.e.).

W tym stanie rzeczy Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w dniu # listopada 2017 roku wydał zaskarżoną decyzję.

#### #### po ukończeniu nauki w szkole podstawowej podjęła naukę w Zasadniczej Szkole Gastronomicznej w Lublinie, mieszczącej się przy ul. 22 Lipca. Nauka w Szkole Gastronomicznej trwała od września 1972 roku do czerwca 1974 roku. Następnie wnioskodawczyni w okresie od września 1974 roku do stycznia 1977 roku uczęszczała do technikum mieszczącego się w tym samym miejscu co Szkoła Gastronomiczna (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., pismo Zespołu Szkół nr 5 w Lublinie – k. 41 a.s.).

Rodzice ubezpieczonej posiadali gospodarstwo rolne o pow. ok. 18 ha położone w gminie Urszulin. Gospodarstwo usytułowane było w kilku miejscowościach: w ####, ####, #### oraz ####. Poszczególne działki oddalone były od 0,5 km do 1,5 km od #### w Załuczu, gdzie mieszkała skarżąca do ukończenia szkoły w 1977 roku. Po zakończeniu nauki ubezpieczona przeniosła się do Lublina. Załucze od Lublina oddalone jest o ok. 50 km (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 27 v. – 28 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 28 v. – 29 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 44 v. – 45 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 45 v. – 46 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 86 v. – 87 v. a.s.).

Nauka wnioskodawczyni w szkole zasadniczej połączona była z praktykami. W pierwszym roku nauki odbywały się warsztaty w wymiarze jednego dnia w tygodniu. W drugim roku nauki praktyki odbywały się w urzędzie wojewódzkim przez jeden miesiąc w czasie roku szkolnego. Ponadto organizowane były również warsztaty na terenie szkoły. Zajęcia odbywały się przez 6 dni w tygodniu, po 5 godzin lekcyjnych, w godzinach od 8 do 13. W trakcie miesięcznych praktyk zajęcia trwały przez 6 godzin lekcyjnych. W Technikum Gastronomicznym w planie nauczenia było 35 godzin tygodniowo w klasie pierwszej, w kasie drugiej 34 godziny zaś w klasie trzeciej 32 godziny (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., pismo Zespołu Szkół nr 5 w Lublinie – k. 41 a.s.).

#### #### do szkoły w Lublinie dojeżdżała autobusem, który z miejscowości zamieszkania wnioskodawczyni odjeżdżał o godzinie 6.30. Skarżąca z domu wychodziła ok. godziny 6:00 i udawała się na przystanek oddalony o ok. 4 km. Autobus powrotny z Lublina odjeżdżał o godzinie 14.10. Ubezpieczona do domu wracała około godziny 15-stej (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 27 v. – 28 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 28 v. – 29 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 44 v. – 45 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 45 v. – 46 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 86 v. – 87 v. a.s.).

Rodzice wnioskodawczyni utrzymywali się z pracy w gospodarstwie rolnym i nie pracowali nigdzie zawodowo. Przy pracach w gospodarstwie rolnym pracowała wnioskodawczyni, jej rodzice oraz młodsza o 4 lata siostra wnioskodawczyni. Ojciec #### #### w 1970 roku zachorował na gruźlicę, w związku z czym był hospitalizowany przez 7 miesięcy. Po odbytym leczeniu ojciec skarżącej miał zalecenia lekarskie, aby nie przebywać w słońcu na dworze, w związku z czym większość obowiązków przy pracy w gospodarstwie rolnym wykonywała wnioskodawczyni, jej siostra oraz matka. Siostra ubezpieczonej po zakończeniu nauki w szkole podstawowej kontynuowała naukę w Zasadniczej Szkole Odzieżowej w Lublinie (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 27 v. – 28 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 28 v. – 29 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 44 v. – 45 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 45 v. – 46 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 86 v. – 87 v. a.s.).

W Gospodarstwie rolnym rodziców ubezpieczonej znajdował się inwentarz żywy w tym 12-15 świń, 3 dojne krowy i jałówki, cielaki, owce, kury, gęsi, indyki oraz koń. Uprawiane było zboże na powierzchni ok. 3-4 hektarów, ziemniaki na powierzchni ok. 1,5 - 2 ha, plantacja porzeczki - 30 arów, tytoń ok. 40 arów, pomidory - 40 arów oraz truskawki. Na pozostałej powierzchni znajdował się ogród oraz łąki (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 27 v. – 28 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 44 v. – 45 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 45 v. – 46 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 86 v. – 87 v. a.s.).

Po powrocie ze szkoły wnioskodawczyni w zależności od pory roku pracowała przy plewieniu, sianokosach, żniwach, sadzeniu ziemniaków, zbieraniu ziemniaków oraz obrządku. W związku z koniecznością pomagania rodzicom w gospodarstwie rolnym ubezpieczona często opuszczała zajęcia lekcyjne. W okresie nauki w Zasadniczej Szkole Gastronomicznej #### #### w roku szkolnym 1972 – 1973 łącznie opuściła 182 godziny lekcyjne z czego 87 było nieusprawiedliwionych, zaś w roku szkolnym 1973 – 1974 łącznie opuściła 148 godzin lekcyjnych z czego 7 było nieusprawiedliwionych. Ubezpieczona w okresie nauki w Technikum Gastronomicznym w roku szkolnym 1974 – 1975 opuściła łącznie 144 godziny lekcyjne z czego 43 były nieusprawiedliwione, w roku szkolnym 1975 – 1976 łącznie opuściła 193 godziny lekcyjne z czego 24 było nieusprawiedliwionych, zaś w roku szkolnym 1976 – 1977 łącznie opuściła 39 godzin lekcyjnych z czego 20 było nieusprawiedliwionych (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., pismo Zespołu Szkół nr 5 w Lublinie – k. 41 a.s.).

W okresie zimowym skarżąca jeździła z ojcem po drewno do lasu. Ponadto pracowała przy składaniu tytoniu, obrządzała i doiła krowy. Do obowiązków #### #### należało pojenie zwierząt, przynoszenie siana, karmienie świń. Rano przed szkołą wnioskodawczyni wybierała ziemniaki oraz nastawiała parnik. Każdego dnia rano poiła zwierzęta. Ubezpieczona wstawała ok. godz. 4.30, zaś praca każdego ranka w gospodarstwie rolnym zajmowała jej od 30 do 40 minut. W okresie zimowym praca w gospodarstwie zajmowała od 4-5 godzin dziennie (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 27 v. – 28 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 28 v. – 29 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 44 v. – 45 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 45 v. – 46 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 86 v. – 87 v. a.s.).

Wiosną skarżąca pracowała przy obrządkach, sadziła ziemniaki, pomidory i truskawki. Do obowiązków skarżącej należało również gracowanie, sprężynowanie oraz bronowanie przy użyciu konia. Popołudniowe dojenie krów zajmowało około 30 – 40 minut. Powyższe czynności wykonywała po powrocie ze szkoły od godziny 16. Praca w gospodarstwie wykonywana była do godzin wieczornych do 21-wszej, zaś latem nawet do godziny 23-ciej.

W okresie letnim wnioskodawczyni pracowała przy żniwach, sianokosach, wiązaniu snopków, zbieraniu pomidorów, podrywaniu tytoniu, rąbaniu drewna. Jesienią praca skarżącej polegała na wykonywaniu wykopków ziemniaków, zbieraniu i przebieraniu pomidorów, nawlekaniu tytoniu oraz pracy przy młóceniu. W sezonie jesienno – letnim w gospodarstwie rolnym było najwięcej prac (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 27 v. – 28 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 28 v. – 29 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 44 v. – 45 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 45 v. – 46 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 86 v. – 87 v. a.s.).

#### #### uczyła się rano w autobusie w drodze do szkoły oraz w przerwach w pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, wieczorami lub zaraz po szkole (zeznania wnioskodawczyni - k. 26 v. - 27 v. a.s., 46 - 46 v. a.s. i 87 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 44 v. – 45 v. a.s., zeznania świadka #### #### – k. 45 v. – 46 a.s., zeznania świadka #### #### – k. 86 v. – 87 v. a.s.).

Sąd podzielił zeznania wnioskodawczyni i świadków w oparciu, o które dokonał ustaleń w sprawie. Są one logiczne, przekonywujące, wzajemnie się uzupełniają.

Sąd obdarzył wiarą zeznania świadków #### ####, #### ####, #### ####, #### #### i #### ####, którzy posiadali wiedzę na temat pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym jej rodziców. Świadkowie mieszkali albo w tej samej miejscowości lub niedalekiej odległości od gospodarstwa rolnego w którym pracowała wnioskodawczyni oraz mieli możliwość obserwacji jakie czynności skarżąca wykonywała pomagając w gospodarstwie rolnym.

Wskazać należy, iż za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadka #### #### – siostry wnioskodawczyni, która mieszkała i pracowała w tym samym gospodarstwie co ubezpieczona. Zeznania te były zgodne z zeznaniami pozostałych świadków oraz wnioskodawczyni, zaś Sąd nie znalazł podstaw do uznania tych zeznań za nieprawdziwe. Takiej samej ocenie podlegały również zeznania świadka #### #### – męża skarżącej.

W ocenie Sądu brak jest podstaw, by kwestionować zeznania świadków i zarzucać im nieprawdę czy stronniczość. Drobne rozbieżności, co do niektórych szczegółów sprawy wynikają z naturalnych ułomności pamięci ludzkiej zważywszy, że świadkowie zeznają na okoliczności zdarzeń życia codziennego niemających charakteru wyjątkowego i z tego powodu trudniejszych do zapamiętania. Okoliczność, że występują te rozbieżności przemawiają za obdarzeniem ich zeznań wiarygodnością, bowiem wskazują, że nie były one uzgadniane na potrzeby procesu. W związku z powyższym Sąd obdarzył w całości wiarą zeznania zeznających w sprawie świadków.

W świetle powyższych ustaleń należało stwierdzić, że również zeznania skarżącej złożone w trybie art. 299 k.p.c., w powyższym zakresie zasługują na pełne uwzględnienie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił również w oparciu o powołane dowody z dokumentów. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie.

Wskazać w tym miejscu należy również, iż okolicznością przemawiającą za uznaniem, iż wnioskodawczyni w spornym okresie faktycznie pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze wynoszącym ponad 4 godziny jest fakt, iż w latach nauki 1972 – 1977 ubezpieczona opuszczała wiele zajęć lekcyjnych, w tym znaczną część absencji stanowią nieobecności nieusprawiedliwione. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego podczas nieobecności w szkole ubezpieczona pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców.

Wobec powyższego w ocenie Sądu możliwym było ustalenie, iż wnioskodawczyni faktycznie pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 28 czerwca 1973 roku do 26 czerwca 1975 roku – łącznie 1 rok, 11 miesięcy i 30 dni. Zaliczeniu podlegał również okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników po wydaniu zaskarżonej decyzji tj. od 30 listopada 2017 roku do 3 stycznia 2018 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje;

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznych rolników emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu rolnikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) osiągnął wiek emerytalny; wiek emerytalny kobiety wynosi 60 lat, a mężczyzny 65 lat;
2) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem art. 20.

Z treści art. 20 cyt. ustawy wynika, iż do okresów ubezpieczenia wymaganych zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 zalicza się okresy: 1) podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990; 2) prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16. roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r.; 3) od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami emerytalnymi. W ust. 2 przywołanego przepisu wskazano, iż okresów, o których mowa w ust. 1, nie zalicza się do okresów ubezpieczenia, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów.

W niniejszej sprawie sporną okolicznością pozostawało jedynie czy wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, iż wnioskodawczyni w kwestionowanych przez organ rentowych okresach faktycznie pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 28 czerwca 1973 roku do 26 czerwca 1975 roku.

Zgodnie z treścią art. 316 § 1 k.p.c., po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Wobec powyższego zaliczeniu podlegał również okres podlegania wnioskodawczyni ubezpieczeniu społecznemu rolników po wydaniu zaskarżonej decyzji tj. od 30 listopada 2017 roku do 3 stycznia 2018 roku, co nie było kwestionowane przez organ rentowy.

W tym miejscu podnieść należy, iż praca wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, a przed dniem 1 stycznia 1983 roku, by mogła być doliczona do stażu ubezpieczeniowego musiała być pracą stałą w znaczeniu, iż wymieniona wykazywała gotowości do świadczenia jej na rzecz gospodarstwa w wymiarze czasu stosownym do zakładanego przez rolnika prawidłowego jego funkcjonowania, zgodnie z jego strukturą, przy uwzględnieniu jego obszaru, liczby pracujących w nim osób oraz sprzętu rolniczego, zatem pracy o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej, co w ocenie Sądu Okręgowego zostało w niniejszym postępowaniu udowodnione przez #### #### (zob. wyrok SN z dnia 1 kwietnia 2015 r. IUK 292/14 LEX nr 1710349, wyrok SA w Białymstoku III AUa 783/13 LEX nr 1488570).

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję uznał, iż wnioskodawczyni udowodniła okres ubezpieczenia rolnego w wymiarze 22 lat, 10 miesięcy i 29 dni. Zaliczając wnioskodawczyni do powyższego okresu, okres od dnia 28 czerwca 1973 roku do 26 czerwca 1975 roku (1 rok, 11 miesięcy i 30 dni) jako okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców oraz okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników po wydaniu zaskarżonej decyzji tj. od 30 listopada 2017 roku do 26 grudnia 2017 roku (27 dni), stwierdzić należy, iż wnioskodawczyni na dzień 26 grudnia 2017 roku (pismo organu rentowego – k. 85 a.s.) spełnia przesłankę posiadania wymaganego okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu wynoszącego co najmniej 25 lat.

Mając na uwadze powyższe i na mocy powołanych przepisów Sąd ustalił wnioskodawczyni prawo do emerytury rolniczej od dnia 27 grudnia 2017 roku – tj. od następnego dnia od spełnienia ostatniej przesłanki wymaganej do ustalenia prawa do świadczenia (art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 w zw. z art. 52 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników Dz.U. z 2017 r. poz. 2336).

Z tych względów i na podstawie powołanych przepisów oraz na mocy art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.