Ustalenie prawa do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy - wyrok z uzasadnieniem

Sygn. akt VIII U ##/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia # października 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) odmówił #### #### prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Powyższa decyzja została wydana na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia # października 2016 r., która stwierdziła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do wykonywania pracy (decyzja – k. 105 akt rentowych).

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł #### #### powołując się na okoliczności dotyczące stanu jego zdrowia (odwołanie – k. 2-7 akt sądowych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie podtrzymując argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie - k. 8 a.s.).

W toku sprawy wnioskodawca popierał odwołanie zaś pełnomocnik ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

#### #### ur. # lutego marca 1961 r., złożył w dniu # sierpnia 2016 r. wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. Wnioskodawca ma wykształcenie zawodowo-techniczne, z wykształcenia jest monterem urządzeń telekomunikacyjnych. Pracował jako telemonter.

W okresie od 07 listopada 2014 r. do 30 września 2016 r. #### #### był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. (decyzja k. 33, 99 a.rent. I).

W ramach rozpoznania wniosku lekarz orzecznik ZUS dokonał oceny stanu zdrowia wnioskodawcy i w orzeczeniu z dnia 1 września 2016r. uznał, że ubezpieczony jest niezdolny do pracy na okres roku. Stwierdził, że u badanego występuje przewlekły zespół bólowy kręgosłupa w odcinku L-S w przebiegu zmian dyskopatycznych i zwyrodnieniowych oraz niewydolność krążenia kręgowo-podstawnego z zawrotami głowy i zaburzeniami świadomości w wywiadzie. Ponadto w kwietniu 2016 roku wnioskodawca przebył operację zaćmy, jest pod kontrolą okulisty, ma zakaz dźwigania. Na podstawie przeprowadzonego badania oraz przedstawionej dokumentacji stwierdzono przewlekłe upośledzenie sprawności organizmu w przebiegu zaburzeń funkcji układu nerwowego. (orzeczenie - k. 165 a.r.)

Do orzeczenia zarzut wadliwości zgłosił Główny Orzecznik ZUS.(k. 166 ar.o.)

Badająca wnioskodawcę Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 21 września 2016r. uznała, że konieczne jest przed wydaniem orzeczenia skierowanie do konsultanta neurologa w celu oceny neurologicznej i możliwości podjęcia pracy zawodowej. (k. 195 ar.o)

Lekarz konsultant po przebadaniu wnioskodawcy i zapoznaniu się z dokumentacją medyczną zaproponował orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy na okres 3 lat. Wskazał na leczenie i obserwację pacjenta z powodu zaburzeń świadomości po napadzie padaczkowym odległym czasowo i możliwość kolejnych utrat przytomności. Zdaniem neurologa badania dodatkowe w częściowej korelacji ze stanem klinicznym pacjenta. Z dostępnych danych wynika, że nie uzyskano remisji zespołu neurologicznego w trakcie terapii. Wskazane dalsze leczenie i rehabilitacja. Wykonywana praca telemontera stwarza poważne zagrożenie podczas napadu padaczkowego czy naczyniowych zaburzeń świadomości a także wymaga dbałości fizycznej pacjenta. Rokowania są niepewne – możliwa remisja dolegliwości i powrót do zdolności do pracy po dalszym leczeniu.

Po ponownej analizie dokumentacji medycznej oraz kolejnej konsultacji neurologicznej Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z 06.10.2016r. nie stwierdziła długotrwałej niezdolności do pracy u wnioskodawcy. Przedmiotowe orzeczenie stanowiło dla organu rentowego podstawę do wydania zaskarżonej decyzji (orzeczenie k. 202 a.rent., bezsporne).

W celu ustalenia czy wnioskodawca jest osobą niezdolną do wykonywania pracy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych neurologa, ortopedy, psychiatry, kardiologa, chirurga naczyniowego i okulisty (postanowienie k. 10a.s).

W opinii z dnia 23 stycznia 2017 r. biegli stwierdzili, że wnioskodawca nie jest częściowo niezdolny do pracy. Biegli rozpoznali nadciśnienie tętnicze I WHO, chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa z dyskopatią C3-C4-C5-C6 oraz L2-L3-L4-L5-S1, zespół bólowy kręgosłupa bez cech czynnego drażnienia korzeni nerwowych, przewlekły napięciowy ból głowy, torbiel pajęczynówki, tylnego dołu czaszki, zmiany zwyrodnieniowe nadgarstków, palec IV ‘trzaskający”, wczesne zmiany zwyrodnieniowe kolan, stan po operacji zaćmy oka prawego, mety w ciele szklistym oka prawego, starczowzroczność obu oczu, zaćmę początkową obu oczu, żylaki kończyn dolnych, zaburzenia adaptacyjne.

Zdaniem biegłych przebiegające bez powikłań narządowych i dobrze kontrolowane farmakologicznie nadciśnienie tętnicze nie sprowadza przeciwwskazań do podjęcia zatrudnienia zgodnego z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi. Ustalili, że opiniowany skarży się na dolegliwości bólowe kręgosłupa oraz uporczywe bóle głowy. Był kilkakrotnie hospitalizowany neurologicznie. Wielokrotne badania KT głowy obrazują stacjonarne poszerzenie powierzchni płynowych tylnego dołu czaszki o obrazie torbieli podpajęczynówkowej. Przeprowadzone badanie neurologiczno-ortopedyczne nie ujawniło u badanego czynnych objawów drażnienia korzeni nerwowych oraz istotnego upośledzenia funkcji kręgosłupa i narządów. Zobrazowane dyskopatie kręgosłupa i jego zmiany zwyrodnieniowe nie wywołują obecnie uchwytnych objawów klinicznych. Zgłaszane dolegliwości bólowe wymagają dalszego systematycznego leczenia, pozwalają opiniowanemu na podjęcie zatrudnienia zgodnego z posiadanymi kwalifikacjami. Bóle głowy spełniają kryteria rozpoznania napięciowego bólu głowy, zaś zawroty głowy są formą psychogennego zawrotu głowy, poddają się stosownej terapii i nie czynią niezdolności do pracy. Obecny stan zaawansowania niewydolności żylnej – żylaki kończyn dolnych bez zmian zapalnych i owrzodzeń goleni także nie sprowadzają niezdolności do pracy. Badany był prywatnie leczony psychiatrycznie z rozpoznaniem; „zaburzenia adaptacyjne”. Nie był leczony psychiatrycznie szpitalnie. Podczas badania psychiatrycznego zdiagnozowano jedynie czynnościowe zaburzenia adaptacyjne, nie stwierdzono zaburzeń psychicznych, sprowadzających niezdolność do pracy. Zdaniem biegłych opiniowany jest osobą chorą, wymaga systematycznego leczenia. Jednak stopień zaawansowania chorób określonych rozpoznaniem pozwala opiniowanemu na podjęcie zatrudnienia i nie sprowadza niezdolności do pracy. (opinia k.22 a.s.).

Do opinii biegłych wniósł zastrzeżenia pełnomocnik wnioskodawcy domagając się wywołania opinii sporządzonej przez nowych biegłych sądowych. Dołączył dodatkową dokumentację medyczną i wnosił o ustalenie, ze wnioskodawca jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. (k. 64-69, 78, 80-83, 100-103 a.s.).

Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej celem ustosunkowania się do zarzutów pełnomocnika.).

W opinii uzupełniającej z dnia 17 maja 2018 r. biegli podtrzymali swoje ustalenia. Wyjaśnili, że dołączona dokumentacja leczenia psychiatrycznego potwierdza diagnozę postawiona przez biegłego psychiatrę. Biegli neurolog i ortopeda przeanalizowali złożoną dokumentację i podniesione zarzuty i nie znaleźli podstaw do zmiany opinii podstawowej. Stwierdzili, że dołączone płyty CD i opis zdjęć RTG potwierdzają rozpoznanie umiarkowanych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, z asymetrią szczelin stawowych od L1 do l5 i esowatym skrzywieniem oraz obecność zmian zwyrodnieniowych prawego kolana we wczesnym okresie. Badanie rezonansu magnetycznego kręgosłupa szyjnego potwierdza jednocześnie obecność wielopoziomowych zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych, bez zmian w rdzeniu kręgowym. Wymienione schorzenia zostały omówione i uwzględnione w opinii podstawowej. Przy stwierdzonym stopniu zaawansowania i nasileniu objawów, schorzenia te nie sprowadzają obecnie znaczących ograniczeń do pracy zgodnej z kwalifikacjami zawodowymi. Zdaniem biegłego chirurga naczyniowego także z przyczyn związanych ze specjalizacją tego biegłego brak podstaw do uznania niezdolności do pracy. Wnioskodawca od ostatniego badania sądowego nie leczył się z powodów naczyniowych. Brak jakiejkolwiek wzmianki o ewentualnym stanie zapalnym naczyń żylnych, owrzodzeniu, zapaleniu tkanki podskórnej, odczynu alergicznego. Według biegłego okulisty w stanie narządu wzroku opiniowanego nie zaszły żadne zmiany mogące stanowić o uznaniu niezdolności do pracy. Także lekarz kardiolog po analizie dokumentacji medycznej podtrzymał swoje poprzednie stanowisko. (opinia uzupełniająca k. 112-116 as)

Z treścią opinii uzupełaniającej nadal nie zgadzał się wnioskodawca i jego pełnomocnik. Wnioskodawca twierdził, że mdleje, ma utraty świadomości. Przypomniał, że jako serwisant telemonter pracował na wysokościach usuwając awarie telefoniczne. Praca była na słupach, w studzienkach kablowych. W okresie pobierania renty wnioskodawca nie podejmował pracy, nigdy nie pracował w innym zawodzie niż tej związanej z telekomunikacją. (wyjaśnienia k. 149as)

Pełnomocnik wnioskodawcy domagał się dopuszczenia dowodu z opinii biegłego specjalisty medycyny pracy. Postanowieniem z dnia 08.10.2018 roku Sąd dopuścił żądany dowód.

Biegła specjalista medycyny pracy w opinii z dnia 19.11.2018r. po rozpoznaniu tożsamych jak poprzedni biegli chorób uznała, że wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy w okresie od 01.02.2016r. do 31.01.2019r. Biegła w uzasadnieniu opinii wskazała, że wnioskodawca mający obecnie 57 lat, pracował zawodowo 33 lata, w tym 20 lat w warunkach szkodliwych. Praca telemontera to praca na wysokości, wymaga sprawności narządu ruchu, pełnej wydolności kończyn górnych, jak i kończyn dolnych. Stwierdzone dodatkowo podczas badania drżenie kończyn górnych (dłoni) oraz drżenie stóp, dodatkowo stanowią przeciwwskazanie. Biegłą zgodziła się z opinia konsultanta ZUS, który proponował orzeczenie niezdolności do pracy na okres 3 lat i uznała, że wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi. Ustaliła okres trwania częściowej niezdolności od 01.02.2016r. do 31.01.2019r. Biegła nie negowała opinii biegłych specjalistów, ale wzięła pod uwagę całokształt stwierdzonych schorzeń. Zgłaszane dolegliwości potwierdzone zostały dokumentacją medyczną i biorąc pod uwagę zakres czynności wykonywanych na stanowisku elektromontera stanowi o tym, że wnioskodawca nie jest zdolny do pracy na tym stanowisku. (opinia k. 158-159as)

Z kolei z opinią biegłej medycyny pracy nie zgodził się organ rentowy domagając się jej weryfikacji. (k. 173-174as)

Biegła w opinii uzupełniającej podtrzymała swoją opinię, wskazała, że przekwalifikowanie osoby w wieku 57 lat uważa za niecelowe i trudne do wykonania przy istniejących schorzeniach. Natomiast częściowa niezdolność do pracy nie pozbawia wnioskodawcy pracy przystosowanej do niepełnosprawności. (opinia uzupełniająca k. 183as)

Opinie kwestionował organ rentowy uznając ją za sprzeczną z ustaleniami poprzednich biegłych, domagając się wydania opinii przez onego biegłego medycyny pracy. (k. 188-189as)

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii pozostałych biegłych.

Stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o przytoczone dowody z opinii biegłych lekarzy sądowych i dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz aktach organu rentowego, które obdarzono wiarą w całości. Zostały one sporządzone w przepisanej formie, w oparciu o obowiązujące w dacie ich wydania przepisy prawne, przez kompetentne osoby w ramach przysługujących im uprawnień.

Rozstrzygając w sprawie Sąd oparł się na opinii biegłej medycyny pracy, gdyż biegła ta, w oparciu o całokształt dokumentacji medycznej kompleksowo oceniła stan zdrowia wnioskodawcy oraz stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia lub rehabilitacji. Tak jak pozostali biegli stwierdziła, że wnioskodawca jest osobą chorą i wymaga systematycznego leczenia. Stwierdziła, ze zgłaszane dolegliwości znajdują potwierdzenie w przedłożonej dokumentacji. Takie same stwierdzenia znalazły się w opinii pozostałych biegłych, zresztą biegła medycyny pracy nie podważała opinii biegłych specjalistów, z tym oceniła całokształt schorzeń wnioskodawcy w kontekście jego możliwości podjęcia zatrudnienia zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Biegli poszczególnych specjalności oceniali schorzenia związane z ich specjalnością i wskazywali te będące w ich zainteresowaniu jako mające znaczenie przy dokonanej ocenie. Żaden z biegłych nie podjął próby spojrzenia na osobę wnioskodawcy jako cierpiącą na zespół schorzeń, które mają wpływ na wykonywaną przez niego pracę i posiadane kwalifikacje. Tymczasem biegła medycyny pracy wskazała jakie są przeciwwskazania do wykonywania pracy zawodowej przez wnioskodawcę, w tym brak pełnej sprawności kończyn, drżenia rąk i stóp, co dyskwalifikuje wnioskodawcę do wykonywania pracy na wysokości a co jest jednym z elementów i sposobów wykonywania dotychczasowej pracy. Co więcej biegła uznała przekwalifikowanie wnioskodawcy w tym wieku i przy tego rodzaju schorzeniach za niecelowe i trudne do wykonania. Argumenty przekazane przez biegłą medycyny pracy są przekonywujące. Faktycznie praca wnioskodawcy jest pracą zaliczaną do prac wykonywanych w warunkach szczególnych, wymaga dużej sprawności a takiej nie posiada wnioskodawca.

Zdaniem Sądu wnioski zawarte w powołanej opinii są wystarczająco uzasadnione. Z tych względów Sąd uznał, że opinia przedstawia wystarczające wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego rozstrzygnięcia zarzutów zawartych w odwołaniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999 r., II UKN 96/99).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie #### #### zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 roku, poz. 1383) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:
1) jest niezdolny do pracy,
2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,
3) niezdolność do pracy powstała w czasie zatrudnienia lub w okresie równorzędnym z okresem zatrudnienia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Stosownie do treści przepisu art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Stosownie do ust. 2 cytowanego przepisu całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Przy dokonywaniu oceny stopnia niezdolności do pracy należy kierować się wskazaniami określonymi w art. 13 ust. 1 cytowanej ustawy, zgodnie z którym przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zgodnie z art. 13 ust. 2 i 3 ustawy niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, bądź na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy z uwagi na orzeczenie Komisji Lekarza Orzecznika ZUS, który ustalił brak niezdolności do pracy wnioskodawcy.

W toku procesu sądowego Sąd ustalił, iż #### #### był niezdolny częściowo do pracy od dnia 01.02.2016r. więc nadal od 01.10.2016r. do dnia 31 stycznia 2019r.

W dacie wyrokowania upłynął już okres ustalonej niezdolności, wnioskodawca potwierdził, że nie składał nowego wniosku o rentę, pełnomocnik wnioskodawcy zdawał sobie sprawę, że okres ewentualnie przyznanego świadczenia już upłynął. Domagał się jednak zakończenia postępowania sądowego, które i tak trwało bardzo długo i nie wnosił o uzupełnienie opinii poprzez wskazanie czy nadal w 2019 roku trwa ustalona niezdolność. W tych okolicznościach Sąd uznał, że skarżoną decyzję należało zmienić i ustalić wnioskodawcy prawo do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 01.10.2016r. do 31.01.2019 roku.

Z tych względów i na podstawie powołanych przepisów oraz artykułu 477¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji. Orzeczenie o kosztach uzasadnia art. 98 § 1kpc oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804)