Wyrok zasądzający 14 tys. złotych odprawy pieniężnej w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika

Sygn. akt IV P 137/20

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym # sierpnia 2020 r. powódka #### #### domagała się zasądzenia od pozwanego Urzędu Gminy w Izbicy 5 200 zł ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w ilości 13 dni i sprostowania wydanego jej świadectwa pracy, doręczonego 22 lipca 2020 r. w ten sposób, że zostanie usunięta informacja o wykorzystanym urlopie wypoczynkowym w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy czyli 13 dniach za 2020 r. oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że 1 lipca 2020 r. zostało jej doręczone świadectwo pracy. Powódka zwróciła się o jego sprostowanie poprzez usunięcie nieprawdziwych informacji o wykorzystanym urlopie wypoczynkowym w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy. Powódka od 1 stycznia do 26 marca 2020 r. przebywała na urlopie rodzicielskim, po którym rozpoczął bieg okres wypowiedzenia. Przez cały okres wypowiedzenia powódka była zwolniona z obowiązku świadczenia pracy, o czym poinformowano ją pismem z 23 grudnia 2020 r. Powódka wbrew twierdzeniom strony pozwanej nie otrzymała korespondencji od pracodawcy z 17 marca 2020 r. i nie rozmawiała z pracownikiem pozwanego #### #### w dniu 20 marca 2020 r. na temat tej korespondencji (k. 2-3-pozew).

W odpowiedzi na pozew pozwany Urząd Gminy w Izbicy wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że wystawione świadectwo pracy odpowiada obowiązującym przepisom prawa i stanowi faktycznemu, gdyż urlop wypoczynkowy został wykorzystany przez powódkę w całości w okresie wypowiedzenia. Pismo z 17 marca 2020 r. w sprawie udzielenia tego urlopu zostało do niej skierowane za pośrednictwem poczty. Niezależnie od tego w dniu 20 marca 2020 r. powódka z własnej inicjatywy dzwoniła do Urzędu Gminy z zapytaniem co jest w korespondencji, gdyż obawiała się ją odebrać z placówki pocztowej. Bez wątpienia zatem miała świadomość, że została zobowiązana do wykorzystania urlopu (k. 26 – 28 – odpowiedź na pozew).

W piśmie z 22 lutego 2021 r. powódka rozszerzyła powództwo wnosząc o zasądzenie odprawy w kwocie 14 706 zł z ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po dniu złożenia pozwu to jest 4 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty, podnosząc że do rozwiązania stosunku pracy powódki doszło z przyczyn niedotyczących pracownika (k. 38 – 38v – pismo, k. 41 – 42 – pismo, k. 47 – 47v - pismo).

W piśmie z 17 marca 2021 r. pozwany wskazał, że nie uznaje powództwa również w rozszerzonej wersji i wnosi o jego oddalenie, podnosząc że odwołanie powódki ze stanowiska spowodowane było jej absencją. Wprawdzie nieobecność była usprawiedliwiona, jednak biorąc pod uwagę rangę zajmowanego stanowiska oraz związane z tym obowiązki i odpowiedzialność, nieobecność powódki w pracy dezorganizowała funkcjonowanie gminy. Powódce zaproponowano inne stanowisko, zgodne z jej kompetencjami i godnym wynagrodzeniem, jednak propozycja została odrzucona. Przyznanie powódce odprawy w takich okolicznościach byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (k./49 – 49v – pismo pozwanego).

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

#### #### stała się pracownikiem Urzędu Gminy Izbica w wyniku porozumienia z 27 lutego 2015 r. zawartego przez jej dotychczasowego pracodawcę Medyczne Studium Zawodowe im. prof. Stanisława Liebharta w Lublinie i pozwanego (121 dział B akt osobowych powódki – porozumienie pracodawców).

Uchwałą Rady Gminy Izbica nr VI.28.2015 z 1 marca 2015 r. powódka została powołana na stanowisko ### (k. 122 dział B akt osobowych powódki – uchwała).

Od 29 marca 2019 r. do 15 sierpnia 2019 r. powódka korzystała z urlopu macierzyńskiego w związku z urodzeniem dziecka (k. 146 dział B akta osobowych powódki – pismo). Następnie od 16 sierpnia 2019 r. do 2 stycznia 2020 r. powódce udzielony został urlop rodzicielski, który na wniosek powódki został przedłużony do 6 marca 2020 r. (k.147, 148 dział B akt osobowych powódki – pisma).

Uchwałą Rady Gminy Izbica nr ## z # grudnia 2019 r. powódka na wniosek Wójta gminy Izbica została odwołana ze stanowiska ### (k.149A dział B akt osobowych powódki – uchwała).

Wniosek o odwołanie powódki z zajmowanej funkcji Wójt gminy motywował jej długotrwałą nieobecnością w pracy, która dezorganizowała pracę, gdyż ustanowiony pełnomocnik nie mógł ponosić pełnej odpowiedzialności za finanse gminy (k. 50 – 20v – wyciąg z protokołu, k. 68v – 69v – zeznania Wójta gminy Izbica).

Pozwany doręczył powódce uchwałę o odwołaniu z pismem z 23 grudnia 2019 r., w którym poinformował, że odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę, okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące i upływa 30 czerwca 2020 r. Ponadto pozwany w piśmie tym zaproponował powódce wykonywanie w okresie wypowiedzenia pracy na stanowisku starszego inspektora do spraw finansowo – księgowych, a przypadku niewyrażenia zgody na wykonywanie pracy na tym stanowisku do 15 stycznia 2020 r. pozwany zwolnił powódkę z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Po upływie okresu wypowiedzenia pozwany zaproponował powódce pracę na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku starszego inspektora do spraw finansowo – księgowych z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie ### zł brutto (k. 149 dział B akt osobowych powódki- pismo).

W piśmie z 15 stycznia 2020 r. powódka poinformowała, że nie przyjmuje propozycji zatrudnienia, motywując swoją decyzję niespodziewanym wnioskiem o odwołanie jej z funkcji ### i ciągłym zmianami w strukturze organizacyjnej urzędu, co nie rokuje stabilnego zatrudnienia (k. 150 dział B akt osobowych powódki – pismo, k. 68v – zeznania powódki).

17 marca 2020 r. pozwany skierował do powódki pismo, w którym wskazał, że na podstawie art. 167¹ k.p. udziela powódce urlopu wypoczynkowego zaległego i bieżącego w wymiarze 42 dni roboczych od 1 kwietnia do 1 czerwca 2020 r. (k. 151 dział B akt osobowych powódki – pismo). Przesyłka zawierająca to pismo nie została przez powódkę odebrana, po dwukrotnym awizowaniu została zwrócona pozwanemu (przesyłka w aktach osobowych powódki).

20 marca 2020 r. powódka zadzwoniła do pracownika Urzędu Gminy #### #### w sprawie korespondencji, jaka została do niej wysłana. Powódka z uwagi na sytuację epidemiczną poprosiła o przedstawienie jej treści pisma, aby nie musiała udawać się do placówki pocztowej po jego odbiór. #### #### odczytała powódce pismo noszące datę 17 marca 2020 r. dotyczące udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia (k. 152 dział B akt osobowych powódki – notatka urzędowa, k. 65v – 66 – zeznania świadka #### ####).

30 czerwca 2020 r. pozwany sporządził świadectwo pracy, w którym między innymi wskazał, że powódka w 2020 r. wykorzystała 13 dni urlopu wypoczynkowego. Zostało ono doręczone powódce 1 lipca 2020 r. (akta osobowe powódki dział C – świadectwo pracy, potwierdzenie odbioru przesyłki).

W piśmie złożonym 15 lipca 2020 r. powódka zwróciła się o sprostowanie świadectwa pracy poprzez usunięcie informacji w punkcie 5 ust. 1 o wykorzystanym urlopie wypoczynkowym roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, ponosząc że w okresie korzystania z urlopu rodzicielskiego, a następnie w okresie, w którym została zwolniona z obowiązku świadczenia pracy nie mogła jednocześnie przebywać na urlopie wypoczynkowym (k. 158 dział B akt osobowych powódki – pismo).

Pozwany w piśmie z dnia 20 lipca 2020 r. odmówił sprostowania świadectwa pracy, podnosząc że zobowiązał powódkę do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia (k. 159 dział B akt osobowych powódki – pismo).

Pozwany zatrudnia więcej niż 20 pracowników (k. 68v – 69 – zeznania Wójta gminy Izbica).

Wynagrodzenie miesięczne powódki brutto wynosiło ### zł (k.40 – zaświadczenie)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań świadka #### ####, zeznań przesłuchanego w charakterze strony Wójta gminy Izbica, częściowo na podstawie zeznań powódki i dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy.

Sąd obdarzył wiarą zeznania świadka i Wójta gminy, gdyż są one szczere, logiczne, zbieżne ze sobą oraz z dokumentami złożonymi do sprawy.

Sąd nie obdarzył wiarą zeznań powódki w części, w jakiej twierdziła ona że nie została zapoznana z treścią pisma o udzieleniu urlopu w okresie wypowiedzenia, gdyż pozostają one w sprzeczności z zeznaniami świadka #### #### i Wójta gminy, które Sąd uznał za wiarygodne. Powódka być może zapomniała o rozmowie telefonicznej, w której odczytane zostało jej pismo. Fakt odczytania pisma został udokumentowany w notatce, którą sporządziła #### #### i nie budzi wątpliwości.

Poza wskazanym zakresem zeznania powódki są wiarygodne i zasługują ona obdarzenie wiarą.

Dokumenty, na podstawie których Sąd czynił ustalenia faktyczne w sprawie nie budziły wątpliwości w zakresie swej prawdziwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo w zakresie w jakim wnosi o zasądzenie odprawy jest zasadne.

Powódka dochodziła sprostowania świadectwa pracy i ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, a także odprawy pieniężnej w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika.

Zgodnie z treścią art. 167¹ k.p. w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów art. 155¹ k.p.

Powódka w okresie wypowiedzenia zwolniona została z obowiązku świadczenia pracy w piśmie z 23 grudnia 2019 r. Następnie pracodawca skierował do powódki pismo z 17 marca 2020 r., w którym udzielił jej w okresie wypowiedzenia urlopu wypoczynkowego zaległego i bieżącego w wymiarze 42 dni roboczych od 1 kwietnia do 1 czerwca 2020 r.

Powódka została zapoznana z treścią tego pisma, mimo że przesyłka je zawierająca została zwrócona pracodawcy. Z przedłożonych przez pozwanego dowodów wynika, że powódka z uwagi na warunki epidemiczne nie zdecydowała się na odbiór pisma w urzędzie pocztowym, po jego awizowaniu, jednakże zadzwoniła do pracownika pozwanego, który odczytał jej pismo z 17 marca 2020 r. o udzieleniu urlopu.

W wyroku z 5 września 2019 r., III PK 96/18 (opublikowany OSNP 2020/8/77) Sąd Najwyższy wskazał, że zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy z art. 36² k.p. nie jest czynnością prawną (oświadczeniem woli) w rozumieniu art. 61 § 1 k..c., realizowane jest w ramach uprawnień kierowniczych pracodawcy (art. 22 § 1 k.p.). Pracodawca może jednostronnie zmienić swoją decyzję o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy oraz udzielić mu bez jego zgody urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia (art. 167¹ k.p.). W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że ważne jest tylko to, czy wola pracodawcy została wyrażona w sposób zrozumiały dla pracownika i pozwalający na precyzyjne oddzielnie obu okresów, czyli urlopu udzielonego na podstawie art. 167¹ k.p. i zwolnienia z art. 36² k.p.

Sąd orzekający w pełni podziela powyższy pogląd wyrażony w przytoczonym wyroku.

Powódka w sposób dostatecznie zrozumiały została poinformowana przez pracodawcę o udzieleniu urlopu w okresie wypowiedzenia i okresie, kiedy miała z niego korzystać. Pracodawca mógł skorzystać z takiego uprawienia i nie była wymagana do tego zgoda powódki. Jedocześnie na okres wykorzystywania urlopu nieaktualną pozostawała decyzją o zwolnieniu powódki z obowiązku świadczenia pracy. Po upływie okresu, kiedy powódka korzystała z urlopu nadal pozostawała zwolniona z obowiązku świadczenia pracy, aż do końca okresu wypowiedzenia czyli do 30 czerwca 2020 r.

W świetle powyższego należało uznać, że powódka wykorzystała przysługujący jej za 2020 r. urlop wypoczynkowy w wymiarze 13 dni, a więc nie ma prawa do ekwiwalentu pieniężnego za urlop, a także nie ma podstaw do sprostowania świadectwa pracy, w którym stwierdzono że wykorzystała urlop w takim wymiarze. Powództwo w zakresie tych roszczeń podlega oddaleniu.

Natomiast drugie z roszczeń powódki odprawa pieniężna okazało się uzasadnione.

Stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t. j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1969 ze zm.) przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli zwolnienia te dotyczą określonej liczby osób. Przepis art. 10 ust.1 ustawy stanowi natomiast, iż odprawa pieniężna przysługuje także pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy, w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego, co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1.

Prawo do świadczenia w postaci odprawy na podstawie art. 8 tej ustawy nabywa pracownik, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, jeżeli przyczyny te były wyłącznym powodem rozwiązania stosunku pracy.

Przyczyny rozwiązania stosunku pracy mogą dotyczyć zarówno pracodawcy (jego szeroko rozumianych potrzeb), jak i pracownika (np. niewywiązywanie się z obowiązków pracowniczych, brak dbałości o dobro zakładu pracy, podejmowanie działalności konkurencyjnej względem pracodawcy). Przyczynami niedotyczącymi pracownika są wszystkie okoliczności niezwiązane ze sposobem wywiązywania się przez niego z obowiązków pracowniczych, a zatem przyczyny leżące po stronie pracodawcy.

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, iż regulacja dotycząca wypłaty odpraw w razie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika w świetle art. 11 ustawy z dnia 13 marca 2003 r., ma zastosowanie również do osób zatrudnionych na podstawie powołania (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23 lipca 2009 r., II PK 30/09, LEX nr 533040; z dnia 30 września 2009 r., II PK 84/09, LEX nr 571961).

Choć zgodnie z treścią art. 70 § 1 i 2 k.p., pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym czasie - niezwłocznie lub w określonym terminie - odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał i odwołanie takie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę, a pracodawca w przypadku odwołania, które jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę, nie ma obowiązku wskazania przyczyny uzasadniającej rozwiązanie stosunku pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 stycznia 2007 r., III PZP 6/06, OSNP 2007, Nr 13–14, poz. 182; OSP 2008, Nr 1, poz. 1, Legalis nr 79749).

W wyroku z dnia 26 stycznia 2017 r. II PK 334/15 Legalis nr 1580494) Sąd Najwyższy słusznie zwrócił uwagę, iż ciężar dowodu w zakresie wykazania, że nieujawnione przyczyny rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy dotyczą osoby pracownika (co wyłącza nabycie prawa do odprawy), może w niektórych okolicznościach obciążać pracodawcę. Należy więc uznać, że pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna, gdy nie zostaną w ogóle ustalone (jakiekolwiek) przyczyny wypowiedzenia umowy dokonanego przez pracodawcę oraz gdy się okaże, iż ujawnione przyczyny takiego wypowiedzenia nie pozostawały w związku ze stosunkiem pracy, chyba że pracodawca udowodni, iż przyczyną wypowiedzenia były okoliczności dotyczące pracownika (art. 10 ust. 1 w związku z art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 192).

W przedmiotowej sprawie pozwany wskazał przyczyny jakie legły u podstaw odwołania powódki z stanowiska ### i co za tym idzie rozwiązania stosunku pracy. Są to zdaniem Sądu przyczyny niedotyczące pracownika. Powodem rozwiązania stosunku pracy nie była absencja powódki, ale potrzeba pracodawcy zapewnienia obecności ### w urzędzie i powołania na to stanowisko innej osoby. Usprawiedliwiona nieobecność powódki spowodowała podjęcie takich kroków przez pracodawcę, ale nie była przyczyną odwołania powódki. Pozwany po upływie okresu wypowiedzenia zaproponował powódce zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na stanowisku starszego inspektora do spraw finansowo – księgowych. Odmowa przyjęcia tej propozycji, a więc de facto nawiązania zupełnie innego stosunku pracy między stronami także nie uzasadnia twierdzenia, że przyczyny rozwiązania stosunku pracy dotyczyły też powódki. Jedyną przyczyną rozwiązania stosunku pracy powódki była potrzeba powołania nowego ###.

W świetle powyższego, skoro do odwołania powódki nie doszło z przyczyn leżących po jej stronie, można uznać, iż przyczyną rozwiązania stosunku jest przyczyna "niedotycząca pracownika", czyli przyczyna określona w ustawie z dnia 13 marca 2003 r.

Jak już wyżej wskazano, prawo do odprawy z art. 8 ustawy z 13 marca 2003 r. nabywa pracownik, z którym rozwiązano umowę o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika, jeżeli ta przyczyna była wyłącznym powodem zwolnienia pracownika.

Strona pozwana nie kwestionowała istnienia kolejnej z przesłanek wynikających z treści przepisu art. 10 ust. 1 tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych, a mianowicie liczby zatrudnianych przez nią pracowników przyznając tym samym, że warunek ten spełnia.

Wysokość odprawy ustalona w oparciu o przepis art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o zwolnieniach grupowych i zaświadczenie o wysokości miesięcznego wynagrodzenia powódki wynosi 14 706 zł.

Stanowi ona ## miesięcznego wynagrodzenia powódki ustaloną według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Niniejsza kwota nie była kwestionowana przez pozwanego i wynika z przedłożonego przez niego zaświadczenia.

Odprawa pieniężna powinna być pracownikowi wypłacona najpóźniej w dniu rozwiązania umowy o pracę (tak Sąd Najwyższy w nadal aktualnym wyroku z dnia 21 października 1999 r., I PKN 320/99, OSNP - wkł. 2000/9/8). Tym samym należy stwierdzić, że pozwany popadł w opóźnienie z zapłatą odprawy. Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, choćby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Powódka żądała zasądzenia odsetek od odprawy od 4 sierpnia 2020 r. a wiec od dnia następnego po złożeniu pozwu, do dnia zapłaty i to żądanie podlega uwzględnieniu.

Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd zniósł między stronami koszty procesu, biorąc pod uwagę że uwzględnione zostało jedno roszczenie powódki (o odprawę pieniężną), a oddalone dwa pozostałe (o ekwiwalent pieniężny za urlop i sprostowanie świadectwa pracy). Uzasadnia to zastosowanie zasady ponoszenia kosztów procesu przewidzianej w tym przepisie.

Stosownie do treści art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2021 r., poz. 2257) kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator lub prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Pozwany przegrał sprawę, tak więc Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Zamościu) kwotę 750 zł tytułem części nieuiszczonej opłaty od pozwu. Opłata od pozwu wynosiła 1000 zł (art. 13 ust. 1 pkt 7 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych), pozwany przegrał sprawę w ¾ biorąc pod uwagę łączną wartość przedmiotu sporu i stosownie do tego został obciążony opłatą od pozwu. Pozostała część opłaty od pozwu została przejęta na rachunek Skarbu Państwa.

Na podstawie art. 477² § 1 k.p.c. Sąd z urzędu nadał klauzulę wykonalności zasądzonemu świadczeniu w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika, tj. do kwoty ### zł.

Z tych względów oraz na podstawie powołanych przepisów prawa, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.