Sąd zmienił decyzję ZUS-u i przyznał prawo do emerytury pomostowej pracującemu w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych

Sygn. akt VIII U ##/22

U Z A S A D N I E N I E

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie decyzją z dnia # sierpnia 2022 roku, po rozpatrzeniu wniosku #### #### z dnia # lipca 2022 roku, odmówił mu prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. 2022, poz. 1340, tekst jednolity ze zmianami) wskazując, że wnioskodawca po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (decyzja k.13 akt ZUS).

#### #### złożył odwołanie od powyższej decyzji, kwestionując ustalenia organu rentowego. Domagał się zmiany decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przepisanych. Podnosił, że wnioskodawca w okresie od dnia # czerwca 1978 roku do dnia # czerwca 2022 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku operatora spychacza, wykonując prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych wymienione w wykazie A dziale V poz. 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983roku (odwołanie k.3,4 a.s).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 14-15 a.s.).

Na rozprawie w dniu # lipca 2023 roku pełnomocnik wnioskodawcy popierał odwołanie i wnosił o przyznanie #### #### prawa do emerytury pomostowej od dnia spełnienia przez niego wszystkich przesłanek do uzyskania tego świadczenia. Pełnomocnik organu rentowego wnosił zaś o oddalenie odwołania (protokół rozprawy - k. 62 a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, co następuje:

#### #### urodził się dnia # kwietnia 1960 roku. W dniu # lipca 2022 roku złożył wniosek o przyznanie mu emerytury pomostowej, dołączając do niego m.in. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia # lipca 2022 roku wystawione przez Bazę Sprzętu i Produkcji Pomocniczej Budownictwa Przemysłowego LECHMAR Spółkę z o.o. w Lublinie, z którego wynika, że wnioskodawca w okresie od dnia # września 1975 roku do dnia # marca 2004 roku pracował w Lubelskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego „Przemysłówka” S.A, w Lublinie, a od dnia # kwietnia 2004 roku do dnia # czerwca 2022 roku w Bazie Sprzętu i Produkcji Pomocniczej Budownictwa Przemysłowego „LECHMAR” Spółka z o.o. w Lublinie w związku z przejściem w dniu # kwietnia 2004 roku części zakładu pracy w rozumieniu art. 231 k.p. W tym okresie od dnia # czerwca 1978 roku do dnia # kwietnia 1980 roku i od dnia # sierpnia 1982 roku do dnia # marca 2004 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych na stanowisku maszynista spycharek i ciągników gąsiennicowych wymienionych w wykazie A, dziale V, poz. 3 pkt 3 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra BiPMB, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (wniosek k. 1-2, świadectwa pracy k. akt ZUS).

Wnioskodawca w powyższym okresie zatrudnienia pracował jako operator spycharki. Uprawnienia do obsługi spycharki nabył jeszcze w trakcie nauki w zasadniczej szkole zawodowej. Wnioskodawca pracował wówczas w pełnym wymiarze czasu pracy. Innych prac, poza obsługą spycharki, nie wykonywał (zeznania wnioskodawcy k.25v,26 a.s., zeznania świadka #### #### k.42v,43 a.s.).

Po rozpoznaniu wniosku z dnia # lipca 2022 roku ZUS Oddział w Lublinie wydał zaskarżoną decyzję, w której ustalił, że wnioskodawca posiada okres ubezpieczeniowy wynoszący łącznie (wliczając okresy składkowe i nieskładkowe) 46 lat i posiada staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 20 lat 5 miesięcy i 11 dni, ale po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (decyzja k. 13 akt ZUS).

Wnioskodawca #### #### od dnia # lutego 2023 roku do dnia # kwietnia 2023 roku pracował w firmie #### należącej do #### ####. Firma #### zajmuje się całorocznym utrzymaniem dróg krajowych i ma swoją siedzibę w Chełmie. W okresie tego zatrudnienia wnioskodawca pracował w godz. od 7 do 15 na stanowisku układacza powierzchni drogowych i zajmował się „łataniem” dziur, rozkładając masę bitumiczną. Z kotła pobierał masę bitumiczną, tzn. zalewał ją na taczkę, po czym zalewał tą masą ubytki w nawierzchni, ubijał i wyrównywał nawierzchnię. W dniu 22 czerwca 2023 roku #### #### złożył do ZUS deklarację ZUS ZSWA, wykazując, że w okresie zatrudnienia w jego firmie #### #### pracował w warunkach szczególnych oraz korektę deklaracji ZUS DRA z wykazaniem składek na Fundusz Emerytur Pomostowych za wnioskodawcę (umowa o pracy k. 35 a.s., świadectwo pracy k. 46 a.s., zeznania świadka #### #### k. 55v,56 a.s., zeznania wnioskodawcy k. 56 a.s., pismo ZUS złożone na rozprawie w dniu 18 lipca 2023 roku k. 61 a.s.).

Powyższy stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie dowodów z zeznań wnioskodawcy #### #### (25v,26,56 a.s.), zeznań świadków #### #### (k. 42v,43 a.s.) i #### #### (k.55v,56 a.s.), a także w oparciu o wskazane dokumenty znajdujące się w aktach sprawy i aktach ZUS.

Oceniając materiał dowodowy zebrany w sprawie należy podkreślić, że ZUS nie kwestionował charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie jego zatrudnienia w Lubelskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego „Przemysłówka” S.A, w Lublinie, a następnie w Bazie Sprzętu i Produkcji Budownictwa Przemysłowego „LECHMAR” Spółka z o.o. w Lublinie, uznając ten okres za okres pracy w szczególnych warunkach, ale nie w rozumieniu art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca w okresie tego zatrudnienia pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora spycharki. Wobec tego Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznania świadka #### #### i wnioskodawcy odnośnie tego w jakim był charakterze zatrudniony wnioskodawca w tym okresie i jakie prace wykonywał. Niewątpliwe jest przy tym to, że zatrudnienie na stanowisku operatora spycharki nie zostało wymienione jako praca w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w katalogu takich prac stanowiącym załącznik nr 1 i 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.

Sąd za wiarygodne uznał zeznania świadka #### #### i zeznania wnioskodawcy dotyczące zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia # lutego do dnia # kwietnia 2023 roku. Zeznania te są spójne i wzajemnie się uzupełniają, przez co nie było podstaw do kwestionowania ich prawdziwości, tym bardziej, że znajdują oparcie w dokumentach (por. umowa o pracę, świadectwo pracy i deklaracje ZUS DRA i ZUS ZSWA).

Sąd uznał, że znajdujące się w aktach sprawy i aktach ZUS dokumenty są wiarygodne, gdyż zostały sporządzone przez uprawnione do tego podmioty i nie zostały skutecznie zakwestionowane przez którąkolwiek ze stron.

Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje:

Emerytury pomostowe zostały wprowadzone do systemu ubezpieczeń społecznych ustawą z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2009 roku i dotyczą ubezpieczonych zatrudnionych w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze i urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku. Zastąpiły one emerytury w niższym wieku przyznawane na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach pracy lub w szczególnym charakterze. Prawo do tego świadczenia było nabywane z reguły w niższym niż wiek emerytalny wieku pod warunkiem wykazania piętnastoletniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Cechą charakterystyczną emerytur pomostowych, odróżniającą od emerytur w niższym wieku, jest ich przejściowy charakter. Prawo do tego świadczenia ustaje nie tylko z dniem śmierci uprawnionego, ale również z dniem poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury w wieku powszechnym.

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący, co najmniej 15 lat;
3) osiągnął wiek wynoszący, co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5) przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 roku, poz. 53, ze zmianami);
6) po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Wszystkie opisane wyżej przesłanki muszą być spełnione, aby ubezpieczony otrzymał prawo do emerytury pomostowej. Wystarczy, że nie zostanie spełniona choćby jedna z przesłanek, a prawo do emerytury pomostowej nie przysługuje.

Odnosząc powyższe rozważania do realiów niniejszej sprawy należy wskazać, że poza sporem w niniejszej sprawie było to, że wnioskodawca urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku, ma ukończone 60 lat oraz posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. ZUS nie kwestionował także faktu, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach przed dniem 31 grudnia 1998 roku w wymiarze przekraczającym 15 lat. Jedyną kwestią sporną było to, czy wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych po dniu 31 grudnia 2008 roku w rozumieniu art. 3 ust. 1 i ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Prace w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych oznaczają prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy. Z kolei prace w szczególnych charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych, to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

Mając na uwadze wyniki postępowania dowodowego przeprowadzonego w sprawie, zdaniem Sądu należy przyjąć, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia w firmie #### #### od dnia # lutego 2023 roku do dnia # kwietnia 2023 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy ręcznym układaniu na gorąco nawierzchni z mieszanek mineralno-bitumicznych. Organ rentowy wskazywał przy tym, że zachodzi wątpliwość co do tego okresu zatrudnienia, ponieważ pracodawca zatrudnia # osób, ale tylko wnioskodawcę zgłosił jako pracownika wykonującego pracę w warunkach szczególnych. Jednak Sąd nie widział podstaw, aby kwestionować zeznania wnioskodawcy i świadka #### ####, z których wynika, jakie prace wnioskodawca w tym okresie wykonywał i w jakim wymiarze. Mając na uwadze rodzaj świadczonych przez firmę #### #### usług, jest zdaniem Sądu bardzo wiarygodne, że wnioskodawca wykonywał prace przy ręcznym układaniu na gorąco nawierzchni z mieszanek mineralno-bitumicznych. Zważyć przy tym należy, że #### #### nie wiedział o tym, że jest obowiązek odprowadzania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych (por. k. 55v). Dopiero zeznając w przedmiotowej sprawie jako świadek dowiedział się o takiej konieczności.

Podkreślić należy, że przyznanie prawa do emerytury pomostowej nie jest uzależnione od przedłożenia przez płatnika druków ZUS ZSWA, czy też opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, lecz od wykonywania przez pracownika pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 marca 2017 roku, III AUa 1925/16).

Nie można przy tym pominąć uchwały Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2022 roku (III UZP 2/22), w której wskazano, że nabycie prawa do emerytury pomostowej nie jest uzależnione od wykonywania, po dniu 31 grudnia 2008 roku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przez okres przynajmniej jednego miesiąca.

Reasumując, w okresie od dnia # lutego do dnia # kwietnia 2023 roku wnioskodawca świadczył prace polegające na ręcznym układaniu na gorąco nawierzchni z mieszanek mineralno-bitumicznych. Analiza zaś treści wykazu Nr 1 stanowiącego załącznik do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych wskazuje, że przedmiotowe prace są wymienione w poz. 31 jako prace w szczególnych warunkach.

Reasumując, Sąd uznał, że wnioskodawca wykazał, że po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Z przeprowadzonego postepowania dowodowego wynikało, że w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c.) wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki do otrzymania emerytury pomostowej. Zdaniem Sądu, wnioskodawca prawo do emerytury pomostowej nabył następnego dnia, po rozwiązaniu stosunku pracy z #### ####.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że odwołanie jest zasadne i dlatego na mocy art. 47714 § 2 k.p.c. i powołanych powyżej przepisów zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił #### #### prawo do emerytury pomostowej od dnia # kwietnia 2023 roku.

Orzeczenie o kosztach procesu, Sąd oparł na zasadzie ogólnej odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Stosownie do art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Koszty, o których stanowią powołane przepisy, zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie § 9 pkt 2 cyt. powyżej rozporządzenia Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

O odsetkach od kosztów procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 11 k.p.c.