Emerytura pomostowa przyznana po odwołaniu pracownikowi elektrociepłowni i zakładów metalurgicznych

Sygn. akt VIII U ##/24

U Z A S A D N I E N I E

Decyzją z dnia # maja 2024 roku, znak EPOM/25/####, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie, działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych odmówił #### #### prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że odmówił przyznania przedmiotowego świadczenia na podstawie art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, ponieważ ubezpieczony nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat. Do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach ZUS uwzględnił okresy zatrudnienia wnioskodawcy od 7 września 2018 roku do 31 grudnia 2023 roku, tj. łącznie 5 lat, 3 miesiące i 24 dni. Natomiast nie uwzględnił okresów zatrudnienia:
- od 1 września 1983 roku do 5 czerwca 1992 roku, ponieważ pracodawca w świadectwie pracy z dnia 9 listopada 2001 roku nie określił charakteru wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku;
- od 7 grudnia 2017 roku do 6 września 2018 roku oraz od 1 stycznia 2024 roku do nadal, ponieważ ubezpieczony nie został zgłoszony w ZUS jako pracownik zatrudniony w szczególnych warunkach (decyzja k. 17 akta ZUS EPOM).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył #### #### domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury pomostowej. Ponadto zgłosił wniosek o zwrot koszów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych. W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że w nieuznanym przez ZUS okresie od 1 września 1983 roku do 5 czerwca 1992 roku był zatrudniony w ZPC URSUS Zakładach Metalurgicznych LUBLIN, gdzie stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace na stanowisku rdzeniarz maszynowy wskazane w wykazie A, dziale III, poz. 21 pkt 20 załącznika do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku oraz przerabiacza mas wskazanego w wykazie A, dziale III, poz. 21 pkt 15 w/w załącznika. Z kolei od 7 września 2017 roku jest pracownikiem MEGATEM EC – LUBLIN Sp. z o.o., gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonuje prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną, wskazane pod pozycją 16 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych. Wnioskodawca podniósł, że łącznie z okresem uwzględnionym przez ZUS wykazał ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a ponadto wykonywał prace w szczególnych warunkach po dniu 31 grudnia 2008 roku (odwołanie k. 3 - 6).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. ZUS poinformował, że na skutek złożenia druków ZUS ZSWA wydał nową decyzję z dnia # czerwca 2024 roku odmawiającą prawa do emerytury pomostowej z uwagi na nieudowodnienie okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat. Decyzją z dnia # czerwca 2024 roku ZUS zmienił decyzję z dnia # maja 2023 roku w zakresie ogólnego stażu pracy oraz stażu pracy w szczególnych warunkach, uwzględniając do tego stażu okresy zatrudnienia od 7 grudnia 2017 roku do 6 września 2018 roku i od 1 stycznia 2019 roku do 21 maja 2024 roku, tj. łącznie 6 lat, 1 miesiąc i 22 dni. ZUS ponownie nie uwzględnił do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia wnioskodawcy od 1 września 1983 roku do 5 czerwca 1992 roku i od 7 września 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku i od 22 maja 2024 roku do nadal (odpowiedź na odwołanie k. 12 – 13).

W toku dalszego postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska wyrażone w sprawie.

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, co następuje:

#### #### urodził się dnia # maja 1963 roku.

Wnioskodawca w dniu # marca 2024 roku złożył wniosek o przyznanie mu emerytury pomostowej. Po jego rozpoznaniu w dniu # maja 2024 roku Zakład wydał zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzję (wniosek 1-3 akt ZUS EPOM, decyzja k. 17 akt ZUS EPOM).

W uzupełnieniu wniosku z dnia # marca 2024 roku wnioskodawca przedłożył świadectwa pracy. Po ich analizie organ rentowy w dniu # czerwca 2024 roku wydał decyzję o odmowie przyznania prawa do emerytury pomostowej, jednakże uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia od 7 grudnia 2017 roku do 6 września 2018 roku i od 1 stycznia 2019 roku do 21 maja 2024 roku, tj. łącznie 6 lat, 1 miesiąc i 22 dni (decyzja, k.19 akt ZUS EPOM).

Ubezpieczony ukończył zasadniczą szkołę zawodową w zawodzie tokarza. W 1990 roku ukończył technikum dla pracujących w zawodzie technika odlewnika (akta osobowe k. 43, w tym: świadectwo ukończenia szkoły).

W okresie od 1 września 1983 rok do 5 czerwca 1992 roku ubezpieczony był zatrudniony w ZPC URSUS Zakłady Metalurgiczne LUBLIN w Lublinie (poprzednio Zakłady Metalurgiczne LUBLIN) w pełnym wymiarze czasu pracy. Początkowo wnioskodawcy powierzono stanowisko stażysty w Wydziale Rdzeniarni, od dnia 1 grudnia 1983 roku stanowisko rdzeniarza maszynowego, od 1 września 1984 roku – stanowisko przerabiacza mas rdzeniowych, a od 1 grudnia 1985 roku - stanowisko przerabiacza mas formierskich rdzeniarskich i pokryć ochronnych (akta osobowe k. 43, w tym: umowa o pracę z dnia 1 września 1983 roku, umowa o pracę z dnia 28 listopada 1983 roku, umowa o pracę z dnia 24 września 1984 roku; umowa o pracę z dnia 19 grudnia 1985 roku; świadectwo pracy z dnia 5 czerwca 1992 roku; zeznania wnioskodawcy k. 49, 50 v).

Pomimo zmian w nazwie stanowiska pracy wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia (z wyłączeniem okresu stażowego, gdy jeszcze nie ruszyła produkcja w zakładzie) stale zajmował się wykonywaniem rdzeni z masy rdzeniowej, które służyły do wykonywania odlewów. W dalszym etapie produkcji na innym wydziale rdzenie te były zalewane metalem i w ten sposób powstawał odlew. Rdzenie wykonywane były z piasku połączonego z żywicą fenolową oraz utwardzaczami i komponentami jak np. tlenek żelaza. Mieszkankę do wykonywania rdzenia przygotowywało się w urządzeniu na kształt odwróconej betoniarki. W środku urządzenia znajdowały się mieszadła. Do środka wsypywano piasek, żywicę, utwardzacz i tlenek żelaza, a po ich wymieszaniu przesypywano mieszankę do skib, które jeździły na rolkach i dostarczały mieszankę do maszyny tzw. wstrzelarki, za pomocą której formowano rdzeń. Odlew był formowany dzięki głowicy w maszynie rozgrzanej do 200 st. C (zeznania #### #### k. 50; zeznania wnioskodawcy k. 49, 50).

Wnioskodawca produkował masę rdzeniową. Stał przy w/w odwróconej betoniarce. W zakładzie znajdowało się łącznie 5 linii produkcyjnych i cztery betoniarki do produkcji masy rdzeniowej. Przy każdej betoniarce pracowało po 2 pracowników – łącznie na jednej zmianie pracowało 8 pracowników. Pracowali na dwie zmiany, a pod koniec miesiąca zdarzało się, że i na trzy zmiany. Ich pracę nadzorował mistrz zmianowy #### ####. Na koniec każdej zmiany pół godziny wnioskodawca poświęcał na czyszczenie betoniarki (zeznania #### #### k. 50; zeznania wnioskodawcy k. 49, 50).

Wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, często też w nadgodzinach. W trakcie zatrudnienia nie był kierowany do wykonywania innych czynności, w zasadzie nie opuszczał swojego stanowiska pracy. Nie było też przestojów w produkcji – w razie awarii mechanicy z zakładu na bieżąco naprawiali urządzenia. W tym czasie pracownicy produkcji porządkowali stanowiska pracy, a po usunięciu awarii natychmiast przystępowali do pracy. Poza tym w przypadku awarii jednej maszyny można było przewieźć masę z innej betoniarki na taśmie produkcyjnej. Wnioskodawca w trakcie zatrudnienia nie korzystał też z urlopów bezpłatnych ani urlopu wychowawczego (zeznania #### #### k. 50; zeznania wnioskodawcy k. 49, 50; akta osobowe k. 43, w tym: świadectwa pracy).

Warunki, w jakich wykonywał pracę wnioskodawca były trudne i szkodliwe dla zdrowia. Rozpuszczona w wysokiej temperaturze żywica parowała wydzielając trujące opary i nieprzyjemny zapach. Podobnie chemikalia używane do utwardzania rdzeni. Ponadto w powietrzu unosił się pył pochodzący z piasku, panowały wysokie temperatury oraz uciążliwy hałas pochodzący od pracujących urządzeń. Z tego względu pracodawca wypłacał pracownikom produkcji dodatek za szkodliwe warunki zatrudnienia (zeznania #### #### k. 50; zeznania wnioskodawcy k. 49, 50).

Po ustaniu zatrudnienia w dniu 5 czerwca 1992 roku pracodawca wydał wnioskodawcy świadectwo pracy, w którym potwierdził okres oraz przebieg jego zatrudnienia, a ponadto zawarł informację o wypłacaniu wnioskodawcy m.in. dodatku szkodliwego w wysokość 700 złotych za godzinę. W dniu 9 listopada 2001 roku następca prawny Zakładów Metalurgicznych w Lublinie – Odlewnia Żeliwa w Lublinie Sp. z o.o. w likwidacji wydała wnioskodawcy duplikat świadectwa pracy, w którym zaświadczono, że w okresie zatrudnienia od 1 września 1983 roku do 5 czerwca 1992 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach na stanowisku rdzeniarza maszynowego wskazaną w dziale III, poz. 21 pkt 20 wykazu A zarządzenia nr 3 MHiPM z dnia 30 marca 1985 roku i na stanowisku przerabiacza mas prace wymienione w dziale III, poz. 21 pkt 15 w/w wykazu (akta osobowe k. 43, w tym: świadectwa pracy).

W kolejnych okresach wnioskodawca od 8 czerwca 1992 roku do 30 września 2004 roku był zatrudniony w PWPW Ochrona Sp. z o.o. w Warszawie na stanowiskach: wartownik, dowódca warty, szef ochrony obiektu, w okresie od 1 października 2004 roku do 6 listopada 2004 roku w Przedsiębiorstwie Specjalistycznym ASEKURACJA Sp. z o.o. w Warszawie na stanowisku pracownika ochrony; od 5 sierpnia 2005 roku do 5 września 2005 roku w POLTHERM Sp. z o.o. w Warszawie na stanowisku pomocnika murarza pieców przemysłowych i od 1 lutego 2010 roku do 30 kwietnia 2016 roku w Przedszkolu nr 3 w Lublinie na stanowisku starszego dozorcy nocnego i dozorcy nocnego (świadectwa pracy k. 12 – 15 akta EPOM).

W okresie od 1 kwietnia 2004 roku do 14 grudnia 2010 roku wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą w przedmiocie transportu pasażerskiego (akta osobowe k. 39, w tym : zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, decyzja o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej z dnia 14 grudnia 2010 roku).

Wszystkie powyższe okresy zatrudnienia, poczynając od 8 czerwca 1992 roku oraz okresy prowadzenia działalności gospodarczej, nie były związane z pracą w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (okoliczności bezsporne).

Od dnia 7 września 2017 roku wnioskodawca został zatrudniony w MEGATEM EC – Lublin Sp. z o.o. w Lublinie w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty urządzeń odpopielania i odżużlania oraz sprężarek. Pierwsza umowa o pracę została zawarta na okres próbny do dnia 6 grudnia 2017 roku (akta osobowe k. 39, w tym: umowa o pracę z dnia 6 września 2017 roku).

Po upływie okresu próbnego od 7 grudnia 2017 roku wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku maszynisty kotła parowego w pełnym wymiarze czasie pracy. Umowa o pracę została zwarta na czas określony do dnia 6 września 2018 roku, a potem była sukcesywnie przedłużana na kolejne okresy roczne. Od dnia 1 września 2020 roku pracodawca zatrudnił wnioskodawcę na czas nieokreślony (akta osobowe k. 39, w tym: umowa o pracę z dnia 6 grudnia 2017 roku, umowa o pracę z dnia 6 września 2018 roku, umowa o pracę z dnia 3 września 2019 roku, umowa o pracę z dnia 1 września 2020 roku).

Zakład pracy wnioskodawcy zajmuje się produkcją ciepła technologicznego. Pracownicy przedsiębiorstwa pracują w pełnym wymiarze czasu pracy przy obsłudze bloków energetycznych przy kotłach parowych typu przemysłowego. Do głównych zadań Maszynisty Kotła Parowego należy obsługa kotłów parowych w celu wytwarzania pary do napędu turbozespołu parowego, obsługa kotła EKM 50 wraz z urządzeniami pomocniczymi, obsługa kolektorów zasilających kotły, instalacje dawkowania fosforanu, instalacji odsalania wody kotłowej (do rozprężacza), ekonomiczne prowadzenie procesu spalania, prowadzenie raportu pracy kotła, pobieranie prób węgla do analizy, koordynacja prac i dozór na brygadą ruchową na kotłowni parowej, bieżąca kontrola i ograniczenie emisji pyłu, dwutlenku siarki oraz tlenków azotu, prowadzenie książki raportów zmianowych oraz raportu pracy instalacji odsiarczania, a także współpraca z brygadami remontowymi. Kotły obsługiwane przez pracowników MEGATEM EC – Lublin należą do kotłów typu przemysłowego o mocy 41 MWc i 50 ton pary. Służ one do uzyskania ciepłej wody użytkowej CWU i CO do zaspokajania potrzeb mieszkańców miasta Lublin oraz do wytwarzania pary potrzebnej w procesie produkcji energii elektrycznej (zeznania #### #### k. 50; zeznania wnioskodawcy k. 49, 50; informacja z dnia 16 października 2024 roku k. 38).

W dniu 29 lutego 2024 roku MEGATEM EC – LUBLIN Sp. z o.o. wydała wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W dokumencie tym zaświadczono, że wnioskodawca od 7 grudnia 2017 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonuje prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną na stanowisku maszynisty kotła parowego. Ponadto pracodawca oświadczył, że zakres prac i obowiązków wnioskodawcy został zakwalifikowany zgodnie z pozycją 16 Wykazu Prac o Szczególnym Charakterze stanowiącego załącznik nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych. Z kolei w zaświadczeniu z dnia 29 lutego 2024 roku poinformował, że z tytułu zatrudnienia wnioskodawcy odprowadzane są składki na Fundusz Emerytur Pomostowych. Na dzień zamknięcia rozprawy wnioskodawca w dalszym ciągu był zatrudniony na stanowisku maszynisty kotłów parowych (świadectwo k. 8 akt EPOM; zaświadczenie k. 7 akt EPOM, zeznania wnioskodawcy k. 49, 50).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody z dokumentów, a także zeznania wnioskodawcy oraz świadków.

Sąd Okręgowy w całości podzielił jako wiarygodne zeznania świadków #### #### i #### ####.

#### #### pracował z wnioskodawcą w Zakładach Metalurgicznych w Lublinie od 1985 roku do 1999 roku. Świadek pracował na głównej hali na wydziale formierni przy przerobie mas formierskich, obok wydziału rdzeniarni, gdzie pracował wnioskodawca. Świadek potwierdził, że wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia w Zakładach Metalurgicznych wytwarzał masę do rdzeni. Szczegółowo opisał warunki, w jakich pracował wnioskodawca zwracając uwagę na ich szkodliwość dla zdrowia. Opis świadka pozwolił ustalić w jaki sposób przebiegał proces produkcji masy do rdzeni oraz czynności, które wykonywał wnioskodawca. Świadek zaakcentował fakt, że wnioskodawca nie był kierowany do innych prac, nie pamiętał też, żeby dochodziło do przestojów w produkcji.

Z kolei świadek #### #### od 2006 roku jest pracownikiem Elektrociepłowni MEGATEM. Świadek ten opisał przedmiot działalności zakładu oraz scharakteryzował warunki zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku maszynisty kotła parowego.

Sąd zwrócił uwagę, że relacje świadków były zgodne z zeznaniami złożonymi przez wnioskodawcę, ponadto wzajemnie się z nimi uzupełniały. Z racji zajmowanych stanowisk i wykonywanych czynności świadkowie posiadają szczegółową wiedzę w zakresie procesu technologicznego, wykorzystywanych w nim maszyn i urządzeń oraz czynności jakie wykonywały osoby zatrudnione na takim jak wnioskodawca stanowisku. W tej sytuacji Sąd w pełni obdarzył wiarą ich zeznania jako spójne i logiczne.

W ocenie Sądu brak było również podstaw do podważenia wiarygodności zeznań wnioskodawcy. Przedstawił on zakres swoich czynności, które wykonywał w trakcie zatrudnienia w Zakładach Metalurgicznych oraz w Elektrociepłowni. Zawarty w zeznaniach opis precyzuje jaki rodzaj pracy został mu powierzony, co było wystarczające dla oceny tej pracy przez pryzmat obowiązujących przepisów, zważywszy na rodzaj działalności wykonywanej przez oba zakłady pracy.

Odnosząc się do oceny zgromadzonych dokumentów Sąd uznał, że stanowiły one wiarygodny materiał dowodowy, ich autentyczność i prawdziwość nie została skutecznie podważona w toku postępowania i nie budziła wątpliwości. Dokumenty zostały sporządzone w przepisanej formie, w oparciu o obowiązujące w dacie ich wydania przepisy prawne, przez kompetentne organy w ramach przysługujących im uprawnień. Świadectwo pracy i świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych stanowi dokument prywatny i jako taki podlega weryfikacji co do zgodności z prawdą w kontekście całokształtu materiału dowodowego (wyrok SN z dnia 5 października 2011 r. II UK 43/11 LEX nr 1108484, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2005 r., II UK 15/05, LEX nr 603168 oraz wyroki tego Sądu z dnia 3 października 2000 r., I CKN 804/98, LEX nr 50890; z dnia 30 czerwca 2004 r., IV CK 474/03, OSNC 2005 Nr 6, poz. 113; z dnia 9 kwietnia 2009 r., I UK 316/08, LEX nr 707858; z dnia 6 stycznia 2009 r., II UK 117/08, OSNP 2010 nr 13-14, poz. 167; z dnia 27 lipca 2010 r., II CSK 119/10, LEX nr 603161).

Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje:

Odwołanie #### #### jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Dokonując oceny prawnej ustalonego jak wyżej stanu faktycznego przytoczyć należy przesłanki przyznania prawa do emerytury pomostowej zawarte w art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1696 tekst jednolity ze zmianami). Stosownie do treści tego przepisu prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5) po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Zgodnie przy tym z art. 49 wyżej wymienionej ustawy, emerytura pomostowa przysługuje również osobie, która:
1) po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;
2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-4 lub art. 5-12;
3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Wskazane w art. 4, względnie w art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych warunki nabycia prawa do emerytury pomostowej muszą być spełnione łącznie. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 tej ustawy, prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Pracę można uznać za wykonywaną w warunkach szczególnych, jeśli zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1631 t.j. ze zm. - zwana dalej ustawą emerytalną) pracownik jest zatrudniony przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Jednocześnie ust. 4 cytowanego przepisu stanowi, że rodzaje prac wykonywanych w warunkach szczególnych ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Tego typu prace zawarte są w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43). Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 i 2 do ustawy.

W myśl art. 3 ust. 3 ustawy, prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

W rozpatrywanej sprawie bezspornym było, że wnioskodawca #### #### urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku, osiągnął wiek wynoszący co najmniej 60 lat dla mężczyzn (w dniu # maja 2023 roku ukończył 60 lat), ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn. Bezspornym była także okoliczność, że po dniu 31 grudnia 2008 roku wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub pracę o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Spór dotyczył okoliczności czy wnioskodawca legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącym co najmniej 15 lat. ZUS w ostatniej decyzji z dnia # czerwca 2024 roku uwzględnił do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach łącznie 6 lat, 1 miesiąc i 22 dni (t.j. okresy zatrudnienia od 7 grudnia 2017 roku do 6 września 2018 roku oraz od 1 stycznia 2019 roku do 21 maja 2024 roku). Nie uwzględnił okresów zatrudnienia od 1 września 1983 roku do 5 czerwca 1992 roku z uwagi na stwierdzone braki w świadectwie pracy z dnia 9 listopada 2001 roku oraz od 22 maja 2024 roku do nadal, ponieważ pracodawca nie zgłosił wnioskodawcy do ZUS jako pracownika wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Mając na względzie zacytowane wyżej regulacje, Sąd przeanalizował nieuznane przez ZUS okresy zatrudnienia ubezpieczonego. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że:
- w okresie zatrudnienia w Zakładach Metalurgicznych LUBLIN w Lublinie od 1 grudnia 1983 roku do 5 czerwca 1992 roku (po wyłączeniu okresu stażowego) - a więc przez okres 8 lat, 6 miesięcy i 5 dni - wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wskazane w Wykazie A stanowiącym załącznik do Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w dziale III „W hutnictwie i przemyśle metalowym” pod pozycją 21 „Przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy”;
- natomiast od 7 grudnia 2017 roku, tj. od dnia zatrudnienia w MEGATEM EC – Lublin Sp. z o.o. do 6 września 2018 roku oraz od 1 stycznia 2019 roku do 18 lutego 2025 roku (na dzień zamknięcia rozprawy) tj. łącznie 6 lat, 10 miesięcy i 19 dni wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał i nadal wykonuje prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną wymienione pod pozycją 16. w Wykazie prac o szczególnym charakterze stanowiącym załącznik nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych. Nie można przy tym podzielić zapatrywania organu rentowego, że niezgłoszenie wnioskodawcy do ZUS jako pracownika wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, pozbawia go prawa do zaliczenia takiego zatrudnienia do okresu pracy w warunkach szczególnych, czy w szczególnym charakterze.

Zatem, po zsumowaniu w/w okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że wnioskodawca wykazał ponad 15 lat pracy w warunkach wymaganych ustawą pomostową, zaś w dniu 25 września 2024 roku spełnił warunek, o którym ustawa o emeryturach pomostowych stanowi w art. 4 pkt 2, tzn. wykazał okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat (a mianowicie 8 lat, 6 miesięcy i 5 dni z tytułu zatrudnienia w Zakładach Metalurgicznych LUBLIN w Lublinie w okresie od 1 grudnia 1983 roku do 5 czerwca 1992 roku + 6 lat, 5 miesięcy i 25 dni z tytułu zatrudnienia w MEGATEM EC – Lublin Sp. z o.o. od 7 grudnia 2017 roku do 6 września 2018 roku i od 1 stycznia 2019 roku (zgodnie z okresem uznanym przez ZUS) do 24 września 2024 roku).

Wobec tego, że #### #### z dniem 25 września 2024 roku spełnił wszystkie przesłanki wymienione w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał mu prawo do emerytury pomostowej od wskazanej daty, tj. od dnia 25 września 2024 roku.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy rozstrzygnął w punkcie II sentencji wyroku, kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1935 t.j. ze zm.). Orzeczenie o odsetkach uzasadnia art. 98 §11k.p.c.