Dodatki za pracę zmianową pracowników wykonujących zawód medyczny

Częstym pytaniem jakie kierują pracownicy podmiotów leczniczych do prawników prawa pracy naszej Kancelarii jest pytanie o dodatki do wynagrodzenia jakie przysługują medykom oraz zasady ich przyznawania.

Komu przysługują dodatki do wynagrodzenia wynikające z ustawy o działalności leczniczej?

W zakresie dodatków wynikających z ustawy o działalności leczniczej (dalej u.dz.l.), kwestią podstawową jest, iż przysługują one wyłącznie pracownikom wykonującym zawód medyczny, zatrudnionym w systemie pracy zmianowej w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne.

Co oznacza zatrudnienie w systemie pracy zmianowej?

Warto w tym miejscu wyjaśnić, iż praca zmianowa jest uregulowana art. 128 k.p., zgodnie z którym pracą zmianową jest wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasu pracy przewidującego zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni. Pora nocna obejmuje z kolei 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00 (art. 151⁷ § 1 k.p.).Ile wynosi dodatek i kiedy przysługuje?

Dodatek, wynikający z przepisu art. 99 u.dz.l., o którym mowa powyżej, przysługuje w wysokości:

1. co najmniej 65% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, obliczanej poprzez iloraz kwoty miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego wynikającej z osobistego zaszeregowania pracownika oraz liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu, za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej;
2. co najmniej 45% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, którą oblicza się jak wyżej, za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze dziennej w niedziele i święta oraz dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Przedmiotowe dodatki mogą przysługiwać łącznie (za pracę zmianową w porze nocnej w niedzielę) oraz niezależnie od tego, czy praca wykonywana była w ramach dyżuru medycznego, czy też nie. Co więcej, dodatki są niezależne od wynagrodzenia wynikającego z pracy w godzinach nadliczbowych. Oznacza to, iż każdy pracownik podlegający dyspozycji przepisu art. 99 u.dz.l. i zatrudniony w systemie pracy zmianowej w ramach podstawowego już czasu pracy otrzymuje wynagrodzenie dodatkowe.

Co z dodatkami wynikającymi z Kodeksu pracy?

Podkreślić należy, iż czas pracy pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych regulują przepisy ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej natomiast w sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy o działalności leczniczej, stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p. (art. 5 k.p.).

Toteż, za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości:

1. 100% wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w: nocy, niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, dniu wolnym od pracy udzielonym w zamian za pracę w niedzielę lub święto będące dla pracownika dniem pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
2. 50% wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określone powyżej (art. 151¹ § 1 k.p.).

Dodatek 100% przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do& 50% lub 100% dodatku (art. 151¹ § 2 k.p.).

Ponadto, zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości, że jeżeli pracownik wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy, to nawet jeśli nastąpiło to na podstawie przepisów zakładowych mniej korzystnych od przepisów k.p., należy mu się dodatkowe wynagrodzenie przewidziane w art. 99 pkt 2 ustawy z 2011 r. o działalności leczniczej. Jest to taka sama sytuacja, jak polecenie pracy w godzinach nadliczbowych niezgodnie z przepisami, np. w sytuacjach nieprzewidzianych przez art. 151 § 1 k.p. Nie ma wątpliwości, że jest to praca w godzinach nadliczbowych, a pracownik może żądać za taką pracę zapłaty, choć jest świadczona w warunkach niezgodnych z prawem (por. Wyrok SN z 22.02.2017 r., III BP 2/16).