Spełnienie przesłanek prawa do emerytury pomostowej dopiero po wydaniu decyzji przez ZUS a więc dopiero w toku postępowania przed Sądem

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odmówił klientowi Kancelarii prawa do emerytury pomostowej na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924) oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz.1270 ze zm.).

Stan faktyczny sprawy o ustalenie prawa do emerytury pomostowej

Organ wskazał, że wnioskodawca nie spełnił warunków ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Organ rentowy odmówił także przyznania emerytury pomostowej, ponieważ na dzień 1 stycznia 2009 roku klient Kancelarii nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat oraz nie udowodnił rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą.

W okresie sprzed 31 grudnia 2008 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności na stanowisku aparatowego produktów nieorganicznych, które to stanowisko zostało wymienione w wykazie A, dziale IV pod poz. 6 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. Okres ten, w wymiarze 19 lat i 1 miesiąca został uznany przez organ rentowy jako okres pracy w warunkach szczególnych po przeprowadzonym postępowaniu dowodowym.

Natomiast w okresie trzech miesięcy 2020 roku klient Kancelarii był zatrudniony w Szpitalu Neuropsychiatrycznym, gdzie wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A, dziale XII pkt l wykazu stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. 1983, nr 8, poz. 43 ze zm.) na oddziałach psychiatrycznych i odwykowych.

W toku postępowania, w 2021 roku klient Kancelarii wystąpił z wnioskiem o emeryturę pomostową, po rozpoznaniu którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury pomostowej w kwocie zaliczkowej, od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Co istotne dopiero w toku postępowania przed Sądem Okręgowym odwołujący, czyli przed zamknięciem rozprawy rozwiązał stosunek pracy i przedłożył świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie zakwestionował treści powyższego świadectwa pracy, ustalając odwołującemu prawo do emerytury pomostowej w formie zaliczkowej.

Komu przysługuje prawo do emerytury pomostowej?

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2009 roku (Dz. U. 2018, poz. 1924), prawo do emerytury pomostowej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;
2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
4. ma okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5. przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze,
6. po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
7. nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

W myśl art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1. po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
2. spełnia warunki określone powyżej,
3. w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Uwaga!

Stosownie do powołanego przepisu, prawo do emerytury pomostowej może nabyć również osoba, która po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jednakże w dniu wejścia w życie ustawy miała okres wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze z tym, że praca ta musi być pracą w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu nowych przepisów tj. art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Czym są prace w szczególnych warunkach?

Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Czym są prace o szczególnym charakterze?

Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

Odstępstwo od zasady badania legalności decyzji na dzień jej wydania

Stosownie do art. 316 § 1 k.p.c., sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Odstępstwo od zasady badania legalności decyzji na dzień jej wydania jest szczególnie uzasadnione w przypadku oceny prawa do świadczenia uzależnionego między innymi od warunku rozwiązania stosunku pracy. Jeśli powyższe wymaganie zostanie spełnione po wydaniu decyzji - w trakcie postępowania odwoławczego przed sądem - nie ma przeszkód, aby sąd, stwierdziwszy spełnienie pozostałych przesłanek tego prawa, przyznał świadczenie (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 roku, II UK 235/11).

Ważne!

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Orzeczenie Sądu Okręgowego w Lublinie - zmiana zaskarżoną decyzji ZUS-u

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie wnioskodawca spełnił pozostałe warunki ustawy o emeryturach pomostowych, to jest rozwiązał stosunek pracy i po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych. Wobec czego Sąd ustalił wnioskodawcy prawo do emerytury pomostowej od dnia spełnienia wszelkich warunków określonych cytowanymi przepisami.

Wyrok z przedstawionej sprawy zamieszczaliśmy w dziale Wygrane sprawy w temacie: Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury pomostowej.