Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika (art. 53 k.p.)

Jednym ze sposobów rozwiązywania stosunku pracy jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika. Norma art. 53 Kodeksu pracy reguluje możliwość rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu długotrwałej, usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy. Z tym że ustanowione zostały okresy ochronne przed upływem, których nie można wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi.

Okresy upoważniające do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przewidziane prawem

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika w przypadku trwania niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby dłużej niż:

• 3 miesiące, gdy pracownik świadczył pracę u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy, z tym że do okresu 6 miesięcy nie wlicza się okresu niezdolności do pracy z powodu choroby (zob. wyrok SN z 21.07.1999 r., I PKN 161/99);
• łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku co łącznie nie może przekroczyć 182 dni oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika również w przypadku usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione powyżej, a trwającej dłużej niż 1 miesiąc, tj. wówczas gdy zachodzi okoliczność uniemożliwiająca pracownikowi stawienie się do pracy inna niż choroba, jak np. odbywanie kary pozbawienia wolności.

Warto zapamiętać

Pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę bez wypowiedzenia po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny usprawiedliwiającej jego nieobecność w pracy

(zob. wyrok z 25.11.2005 r., I PK 89/05, OSNP 2006/19–20, poz. 296).

Wyłączenia możliwości zastosowania rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia

Nie można rozwiązać umowy o pracę na podstawie art. 53 k.p. w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem lub pobiera wynagrodzenie i zasiłek w przypadku odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną.

Konsultacja związkowa

Do dokonania rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 53 k.p. stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące opiniodawczego udziału zakładowej organizacji związkowej, co w przypadku rozwiązania umowy z winy pracownika. Oznacza to, iż pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni (art. 52 § 3 w zw. z art. 53 § 4 k.p.).

Obowiązek ponownego zatrudnienia

Ustawodawca przewidział obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika, który w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, z przyczyny długotrwałej, usprawiedliwionej nieobecności w pracy, zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn.

Jeżeli zachodzą okoliczności o których mowa powyżej, to pracownik ma roszczenie o zawarcie z nim umowy o pracę lub odszkodowanie za okres pozostawania bez pracy (art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p.), jeżeli pracodawca wbrew obowiązkowi ponownego zatrudnienia nie zawarł z pracownikiem umowy w terminie niezwłocznym, licząc od możliwości ponownego zatrudnienia pracownika zgłaszającego swój powrót (zob. SN wyrok z 23.04.2014 r., I PK 255/13, OSNP 2015/9, poz. 124; 20.01.2015 r., III PK 52/14, OSNP 2016/9, poz. 114).