Przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach pracownikowi WSK "PZL-Świdnik"

Sygn. akt VIII U ##/22

U Z A S A D N I E N I E

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie decyzją z dnia # marca 2022 roku, znak ENP/25/####, przyznał #### #### zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od dnia # marca 2022 roku, tj. od daty osiągnięcia wieku 65 lat. Jednocześnie ZUS wskazał, że brak jest podstaw formalno – prawnych do rozpatrzenia uprawnień wnioskodawcy do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. ZUS argumentował, że wnioskodawca nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy w warunkach szczególnych (decyzja k. 11 – 13 a.e.).

#### #### złożył odwołanie od powyższej decyzji, zaskarżając ją w części i domagając się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Skarżący domagał się uwzględnienia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia od 17 kwietnia 1981 roku do # marca 2022 roku w CAVERION Poland S.A. (wcześniej Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL – Świdnik S.A.). Podniósł, że w okresie od 17 kwietnia 1981 roku do 31 grudnia 1990 roku był zatrudniony na stanowisku ślusarza remontowego, a od 1 stycznia 1991 roku do # marca 2022 roku na stanowisku mechanika remontu maszyn, ale zakres jego czynności mimo zmiany nazwy stanowiska pozostał ten sam. Podniósł, że przez cały w/w okres zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ślusarza remontowego wymienionym w Wykazie A, Dziale XIV poz. 25 pkt 1 załącznika do Zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MG 1985.1.1.) wydanego na podstawie rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (odwołanie k. 3-8).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wniósł o jego oddalenie nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 12 - 13).

W toku dalszego postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił następujący stan faktyczny:

#### #### urodził się dnia # marca 1957 roku, z wykształcenia jest technikiem mechanikiem.

W okresie od 17 kwietnia 1981 roku do # marca 2022 roku wnioskodawca był zatrudniony w CAVERION Poland S.A. (poprzednio: od 17 kwietnia 1981 roku do 31 listopada 1999 roku w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego „PZL – Świdnik”, od 1 grudnia 1999 roku do 4 stycznia 2012 roku w Zakładzie Remontowym Sp. z o.o., od 5 stycznia 2012 roku do 31 października 2012 roku w WSK „PZL – Świdnik S.A.”, od 1 listopada 2012 roku do 5 sierpnia 2021 roku w „Maintpartner” ASI Sp. z o.o. w Zabrzu) w pełnym wymiarze czasu pracy (akta osobowe k. 24, w tym: świadectwo pracy, umowa o pracę z 17 kwietnia 1981 roku, angaż z 25 listopada 1999 roku, umowa o pracę z dnia 1 grudnia 1999 roku, angaż z 5 stycznia 2012 roku, informacja z 25 września 2012 roku, aneks do umowy o pracę z 6 sierpnia 2021 roku).

Na początku zatrudnienia wnioskodawcy powierzono stanowisko ślusarza remontowego. Wówczas pracował na wydziale 330, gdzie były produkowane części do śmigłowców, a do jego obowiązków należało usuwanie awarii obrabiarek sterowanych numerycznie, wykonywanie czynności konserwujących i przeglądów okresowych w tych urządzeniach. Praca wnioskodawcy związana z usunięciem awarii obrabiarki polegała na tym, że musiał zlokalizować usterkę, rozebrać urządzenie na części, wymontować uszkodzoną część, zregenerować ją lub wymienić na nową. Wszystkie te czynności były wykonywane przez wnioskodawcę na hali, gdzie znajdowały się urządzenia w trakcie trwania produkcji (akta osobowe k. 24, w tym: umowa o pracę z 17 kwietnia 1981 roku, zeznania wnioskodawcy k. 38 v – 39 v, 41, zeznania #### #### k. 40, zeznania #### #### k. 40 v – 41).

Z dniem 1 stycznia 1991 roku stanowisko pracy, które zajmował wnioskodawca, podobnie jak stanowiska wszystkich zatrudnionych w zakładzie pracy ślusarzy remontowych, zostało przemianowane na „mechanik remontu maszyn”. Zmiana nazwy stanowiska nie wiązała się ze zmianą zakresu obowiązków, a wnioskodawca przez cały czas wykonywał jednakowe jak poprzednio czynności (akta osobowe k. 24, w tym: angaż z 1 stycznia 1991 roku, zeznania wnioskodawcy k. 38 v – 39 v, 41, zeznania #### #### k. 40, zeznania #### #### k. 40 v – 41).

Wraz z przejęciem części zakładu pracy przez powstałą w 1999 roku spółkę Zakład Remontowy Sp. z o.o. wnioskodawca został skierowany do wykonywania napraw na obszarze całej hali, czyli oprócz wydziału 330, także do wydziałów 310, 320 i 340. Od tej pory wnioskodawca naprawiał obrabiarki sterowane numerycznie, a dodatkowo obrabiarki konwencjonalne czyli tokarki, frezarki i szlifierki. Gdy wnioskodawca dokonywał napraw, wymienione urządzenia znajdowały się w ruchu. Mechanicy nie mieli wydzielonego osobnego pomieszczenia na warsztat. (akta osobowe k. 24, w tym: umowa o pracę z 1 grudnia 1999 roku, zeznania wnioskodawcy k. 38 v – 39 v, 41, zeznania #### #### k. 40, zeznania #### #### k. 40 v – 41).

Oprócz mechaników na hali pracowali także operatorzy maszyn oraz pracownicy kontroli. Na hali tej jako podstawowe były wykonywane prace polegające na szlifowaniu lub ostrzeniu wyrobów i narzędzi metalowych oraz ich polerowaniu mechanicznym. Prace takie były wykonywane przez szlifierzy (W 301), szlifierzy, ślusarzy kulowania, elektrodrążaczy, i ślusarzy-zaczyszczaczy narzędzi pneumatycznych (W 320) i  ślusarzy-zaczyszczaczy narzędzi pneumatycznych (W 330). Wymienione stanowiska pracy zostały ujęte w wykazie stanowisk pracy uznanych w WSK-PZL Świdnik S.A. za prace w warunkach szczególnych. Wykaz opracowano na podstawie Zarządzenia nr 3 MHiPM z dnia 30 marca 1985 r. (Dz.Urz. nr 3-1 MHiPM z 1985 roku (wykaz k. 30-31 akt VII P ##/15 dołączonych do a.s.).

Produkcja na hali odbywała się w ruchu ciągłym. Wyjątek stanowił okres urlopu, w którym wykonywano planowe remonty. Wówczas zatrzymywano około 80 % wszystkich maszyn, ale nie wstrzymywano całkowicie produkcji. Na hali, gdzie prowadzono produkcję panował uciążliwy hałas pracujących maszyn, zapylenie, a używane do produkcji oleje i smary wytwarzały szkodliwe dla zdrowia drażniące opary. Niektóre z napraw wnioskodawca realizował pracując na wysokości, z uwagi na rozmiar obrabiarek, które osiągały nawet do 3 metrów wysokości. Z tytułu pracy w szkodliwych dla zdrowia warunkach wnioskodawca otrzymywał dodatek do wynagrodzenia. Ponadto przez rok lub dwa pracodawca wydawał pracownikom zupę regeneracyjną. Wnioskodawca pracował w brygadzie. Początkowo w skład brygady wchodziło 7 – 8 mechaników, pod koniec zatrudnienia zwykle tylko dwóch pracowników. Jego bezpośrednim przełożonym był mistrz, nad którym zwierzchnictwo sprawował kierownik wydziału. Wnioskodawca pracował na dwie zmiany, tak jak wszyscy zatrudnieni w zakładzie pracy mechanicy (zeznania wnioskodawcy k. 38 v – 39 v, 41, zeznania #### #### k. 40, zeznania #### #### k. 40 v – 41).

Przez cały okres zatrudnienia aż do ustania stosunku pracy zakres czynności wykonywanych przez wnioskodawcę oraz warunki jego pracy nie zmieniły się. W tym czasie wnioskodawca nie był przez pracodawcę kierowany do wykonywania innych prac, ani nie korzystał z urlopów bezpłatnych (zeznania wnioskodawcy k. 38 v – 39 v, 41, zeznania #### #### k. 40, zeznania #### #### k. 40 v – 41, akta osobowe k. 24, w tym: świadectwo pracy).

Po zakończeniu stosunku pracy zakład pracy wydał wnioskodawcy świadectwo pracy sporządzone w dniu # marca 2022 roku, w którym potwierdzono okres jego zatrudnienia od 17 kwietnia 1981 roku do 31 grudnia 1990 roku na stanowisku ślusarza remontowego i od 1 stycznia 1991 roku do # marca 2022 roku na stanowisku mechanika remontu maszyn. W punkcie 11) przedmiotowego świadectwa wskazano, że wnioskodawca nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jednocześnie w punkcie 13) wskazano okresy, w których wnioskodawca z powodu choroby pozostawał niezdolny do pracy. Zgodnie z zawartą tam informacją w okresie od 17 kwietnia 1981 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku wnioskodawca przebywał na zwolnieniu chorobowym łącznie przez okres 141 dni (świadectwo pracy – akta osobowe k. 24).

Wraz z wnioskodawcą w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego „PZL – Świdnik” i u  jego następców prawnych zatrudnieni byli także #### #### i #### ####.

#### #### był zatrudniony w WSK „PZL- Świdnik” SA. (w tym w okresie od 1 grudnia 1999 roku do 4 stycznia 2012 roku w Zakładzie Remontowym Sp. z o.o.) w okresie 10 maja 1978 roku do 31 października 2015 roku w pełnym wymiarze czasu pracy kolejno na stanowiskach: ślusarz remontowy (od 10 maja 1978 roku do 31 grudnia 1990 roku), mechanik remontu maszyn (od 1 stycznia 1991 roku do 29 kwietnia 2011 roku), ślusarza nitowacza i ślusarza. Pracując w charakterze ślusarza remontowego i mechanika remontu maszyn #### #### wykonywał jednakowe czynności jak wnioskodawca, pracując w tożsamych jak on warunkach pracy. Po ustaniu zatrudnienia zakład pracy wydał #### #### świadectwo pracy, w którym jako okres wykonywania prac w szczególnych warunkach wskazał wyłącznie okres od 10 maja 1978 roku do 31 grudnia 1990 roku na stanowisku ślusarza remontowego. #### #### wystąpił do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z pozwem przeciwko byłemu pracodawcy o ustalenie wykonywania pracy w warunkach szczególnych także w okresie od 1 stycznia 1991 roku do 29 kwietnia 2011 roku podnosząc, że wówczas mimo formalnej zmiany nazwy stanowiska pracy nadal wykonywał obowiązki ślusarza remontowego. Domagał się także stosownego sprostowania świadectwa pracy i nakazania zakładowi pracy wydania mu świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach obejmującego także okres od 1 tycznia 1991 roku do 29 kwietnia 2011 roku. Wskazał, że jego celem jest ubieganie się o prawo do wcześniejszej emerytury z uwagi na wykonywanie zatrudnienia w szczególnych warunkach. Wyrokiem z dnia # maja 2016 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w sprawie sygn. akt VII P ##/15 nakazał WSK PZL – Świdnik S.A. w Świdniku sprostować świadectwo pracy #### #### poprzez zamieszczenie w pkt 8 świadectwa informacji, że powód w okresie od 1 stycznia 1991 roku do 29 kwietnia 2011 roku pracował w warunkach szczególnych, w pozostałym zakresie powództwo oddalił. W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że w spornym okresie od 1 stycznia 1991 roku do 29 kwietnia 2011 roku #### #### nadal pracował jako ślusarz remontowy, mimo, iż formalnie był zatrudniony na stanowisku mechanika remontu maszyn. Sąd ten podkreślił, że istotny jest rzeczywisty charakter pracy i wykonywane czynności zawodowe, a nie nazwa stanowiska pracy formalnie wynikająca z dokumentów. Jednocześnie Sąd ten uznał, iż brak jest interesu prawnego po stronie #### #### odnośnie jego żądania o nakazanie pracodawcy wydania świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Powyższy wyrok uprawomocnił się i na tej podstawie pracodawca wydał #### #### sprostowane świadectwo pracy, w którym w punkcie 8) zamieścił informacje, że w okresach od 10 maja 1978 roku do 31 grudnia 1990 roku i od 1 stycznia 1991 roku do 29 kwietnia 2011 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach na stanowisku ślusarz remontowy wymienionym w Dziale XIV, poz. 25, pkt 1 wykazu A Zarządzenia nr 3 MHiPM z dnia 30 marca 1985 roku (Dz. Urz. MH i PM nr 13 poz. 1) wydanego na podstawie rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku (Dz. U. nr 8 z 1983 roku, poz. 43). Na podstawie wskazanych dokumentów decyzją z dnia # października 2019 roku ZUS przyznał #### #### emeryturę wraz z rekompensatą (akta emerytalne #### ####, akta VII P ##/15, zeznania #### #### k. 40).

#### #### był zatrudniony w WSK „PZL – Świdnik” S.A. w okresie od 17 maja 1978 roku do 28 lutego 2011 roku (w tym od 1 grudnia 1999 roku w Zakładzie Remontowym Sp. z o.o. w Świdniku) w pełnym wymiarze czasu pracy kolejno na stanowiskach: ślusarz remontowy (od 17 maja 1978 roku do 31 grudnia 1990 roku), mechanik remontu maszyn (od 1 stycznia 1991 roku do 31 sierpnia 1997 roku) i mistrz (od 1 września 1997 roku do 28 lutego 2011 roku). Pracując na stanowisku ślusarza remontowego i mechanika remontu maszyn wykonywał te same czynności co wnioskodawca i #### ####. Podobnie jak w przypadku #### ####, po ustaniu stosunku pracy zakład pracy wydał mu świadectwo, w którym jako okres pracy w warunkach szczególnych wskazał wyłącznie okres zatrudnienia na stanowisku ślusarza remontowego od 17 maja 1978 roku do 31 grudnia 1990 roku. Analogicznie jak w sytuacji #### #### #### #### wytoczył pracodawcy powództwo o ustalenie wykonywania pracy w szczególnych warunkach i sprostowanie świadectwa pracy. Wyrokiem z dnia # marca 2012 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie wydanym w sprawie sygn. akt VII P ##/11 nakazał pozwanemu sprostować świadectwo pracy #### #### w ten sposób, że w pkt 4 ppkt 7 wykreślić zapis „do 31 grudnia 1991 roku” i w miejsce tego wpisać „do 31 sierpnia 1997”, a w pozostałej części powództwo oddalił. W następstwie pracodawca wydał #### #### sprostowane zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego Lublin – Zachód świadectwo pracy, a ponadto świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym zaświadczył, ze #### #### w okresie od 17 maja 1978 roku do 31 sierpnia 1997 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w dziale XIV, poz. 25 pkt 1 Wykazu A do Zarządzenie nr 3 MHiPM z dnia 30 marca 1985 roku. W oparciu o powyższe decyzją z dnia # czerwca 2012 roku ZUS przyznał #### #### emeryturę wcześniejszą (akta emerytalne #### ####, akta VII P #/11, zeznania #### #### k. 40 v – 41).

Wnioskodawca nie ubiegał się o wcześniejszą emeryturę z uwagi na brak 25 - letniego stażu pracy na dzień 31 grudnia 1998 roku (zeznania wnioskodawcy k. 38 v – 39 v, 41, pismo ZUS k. 25).

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie zeznań wnioskodawcy, świadków oraz powołanych wyżej dowodów z dokumentów.

Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom obu świadków: #### #### i #### ####, którzy pracowali wspólnie z wnioskodawcą w WSK „PZL – Świdnik” S.A. i u jego następców prawnych. Obaj świadkowie potwierdzili, iż podczas spornego okresu zatrudnienia wnioskodawca w pełnym wymiarze swojego czasu pracy zajmował się usuwaniem awarii maszyn i urządzeń pracując na hali, gdzie odbywała się ciągła produkcja części do samolotów. Obaj także przyznali, że warunki, w jakich pracownicy zakładu wykonywali swoje czynności były ciężkie z uwagi na uciążliwe zapylenie i hałas z pracujących urządzeń, które na czas napraw nie były zatrzymywane oraz szkodliwe opary pochodzące z substancji używanych do produkcji. Jednocześnie obaj świadkowie podkreślili, że przez cały sporny okres zatrudnienia wnioskodawca wykonywał jednakowe czynności właściwe dla stanowiska ślusarza remontowego, a zmiana nazewnictwa stanowiska pracy od dnia 1 stycznia 1991 roku miała wyłącznie charakter formalny i nie wiązała się ze zmianą obowiązków.

Zeznania w/w świadków przekonują, ponieważ były zgodne oraz szczegółowe, a także oparte na ich bezpośrednich spostrzeżeniach. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że osoby te pozostają obce dla stron, stąd nie są zainteresowane wynikiem sporu. Sąd Okręgowy nie tracił przy tym z pola widzenia, że w przypadku obu świadków, okresy ich zatrudnienia na stanowisku ślusarza remontowego i mechanika remontu maszyn ostatecznie zostały zakwalifikowane przez ZUS do stażu pracy w warunkach szczególnych i stanowiły podstawę do przyznania #### #### emerytury z rekompensatą, a #### #### prawa do wcześniejszej emerytury.

Sąd Okręgowy podzielił i uznał za szczere zeznania wnioskodawcy. Były one logiczne, jasne i zgodne ze zgromadzonymi w sprawie dowodami z dokumentów i zeznaniami świadków. Sąd dał wiarę wnioskodawcy w zakresie, w jakim opisał czynności wykonywane przez niego w trakcie spornego okresu zatrudnienia, a także w części, w jakiej wskazywał, iż podczas pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był narażony na hałas i zapylenie pochodzące z pracujących w ruchu ciągłym urządzeń oraz drażniące opary z substancji używanych w procesie produkcji. Na wiarę zasługiwały także zeznania wnioskodawcy, w których wskazał, że w całym spornym okresie zatrudnienia wykonywał jednakowe czynności, niezależnie od nazwy stanowiska pracy. Fakt ten potwierdzili świadkowie, a pozwany organ rentowy nie przedstawił żadnego przeciwdowodu.

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił także w oparciu o powołane dowody z dokumentów, których ani treść ani forma nie budziły żadnych wątpliwości co do ich autentyczności.

Odnośnie złożonego do akt sprawy świadectwa pracy z dnia # marca 2022 roku Sąd Okręgowy oceniając jego wiarygodność miał na uwadze, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ani świadectwo pracy ani świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nie są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający te świadectwa nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwa pracy i świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktować należy, jako dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., które stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Tym samym treść świadectwa pracy i  świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach podlega weryfikacji zarówno w toku postępowania administracyjnego przed organem rentowym, jak i w toku postępowania sądowego przed sądami ubezpieczeń społecznych ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 15 marca 2013 r., III AUa 1338/12).

W oparciu o przeprowadzone w sprawie dowody z dokumentów zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy oraz zeznania świadków i wnioskodawcy Sąd Okręgowy uznał, że w/w świadectwo pracy jest niemiarodajne w zakresie, w jakim wskazuje, że wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze.

Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje:

Odwołanie #### #### jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Skarżący w rozpatrywanej sprawie ubiegał się o ustalenie mu dodatku do kapitału początkowego w postaci rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych, co przełożyłoby się na wysokość kapitału początkowego, jak również wysokość przyznanej mu emerytury. Warunki przyznania ubezpieczonym rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych zostały uregulowane w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2023 roku, poz. 164 tekst jednolity). Jak stanowi art. 2 pkt 5 tej ustawy rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat. Zgodnie z ust. 2 wskazanego przepisu rekompensata nie przysługuje jednak osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jak natomiast stanowi art. 23 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę i jest ona przyznawana w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Pracę można uznać za wykonywaną w warunkach szczególnych, jeśli zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pracownik jest zatrudniony przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Jednocześnie art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej stanowi, że rodzaje prac wykonywanych w warunkach szczególnych ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Tego typu prace zawarte są w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z  1983 Nr 8 poz. 43 ze zm.). Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy

W rozpatrywanej sprawie koniecznym stało się ustalenie, czy wnioskodawca spełnia warunek 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie złożonej dokumentacji nie uwzględnił żadnego okresu zatrudnienia wnioskodawcy jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach argumentując, że wnioskodawca nie przedłożył żadnego dokumentu świadczącego o wykonywaniu takiego typu pracy.

Należy zauważyć, że brak wystawienia dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy tego rodzaju lub ich błędne wypełnienie nie stanowi wystarczającej podstawy do przyjęcia, że pracownik nie wykonywał pracy w takich warunkach. Obowiązek sporządzenia dokumentacji w tym zakresie obciąża pracodawcę, w związku, z czym wyciąganie wobec pracownika jakichkolwiek negatywnych konsekwencji braku lub błędnego jej sporządzenia byłoby dla niego nazbyt krzywdzące. Należy mieć na uwadze fakt, że w postępowaniu sądowym nie znajdują zastosowania ograniczenia w zakresie dopuszczalnych źródeł dowodowych, ustanowione na potrzeby postępowania przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, a wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno–rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412). Zasadniczym celem postępowania sądowego jest rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ułatwia to art. 473 k.p.c., który wprost stanowi, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, sygn. akt III UZP 6/84, LEX nr 14625; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 roku, sygn. akt III UZP 48/84, LEX nr 14630, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, sygn. akt II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 roku, sygn. akt III AUa 808/12, LEX nr 1313299). Z przedstawionym poglądem i wynikającymi z niego wnioskami Sąd Okręgowy w pełni się zgadza.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż w okresie zatrudnienia od 17 kwietnia 1981 roku do 31 grudnia 1990 roku i od 1 stycznia 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego „PZL – Świdnik”, a potem w Zakładzie Remontowym Sp. z o.o. #### #### stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie określone w Wykazie A, Dziale XIV „Prace różne”, pod pozycją 25 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W tym kontekście należy wyjaśnić, że wnioskodawca w trakcie spornego okresu zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował przy naprawach i konserwacji urządzeń i maszyn w przedsiębiorstwie zajmującym się produkcją samolotów i śmigłowców. Pracę wykonywał na oddziałach w których jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do Rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku polegające na szlifowaniu lub ostrzeniu wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowaniu mechanicznym, wymienione w Wykazie A, Dziale III, poz. 78 stanowiącym załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia. Prace te były wykonywane przez szlifierzy (W 301), szlifierzy, ślusarzy kulowania, elektrodrążaczy, i ślusarzy-zaczyszczaczy narzędzi pneumatycznych (W 320) oraz ślusarzy-zaczyszczaczy narzędzi pneumatycznych (W 330) a stanowiska te zostały ujęte przez pracodawcę w wykazie prac w warunkach szczególnych, opracowanym na podstawie Zarządzenia nr 3 MHiPM z dnia 30 marca 1985 r. (Dz.Urz. nr 3-1 MHiPM z 1985 roku (wykaz k. 30-31 akt VII P 756/15 dołączonych do a.s.).

Jednocześnie spełniony został warunek wykonywania prac na oddziałach będących w ruchu. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego oddziały są „w ruchu", gdy trwa w nich normalna praca, w związku z czym szkodliwość i uciążliwość pracy konserwatora urządzeń jest taka sama, jak dla pracowników, którzy jako podstawowe wykonują prace wymienione w wykazie, czyli ex definitione prace w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2014 r., I UK 162/14, LEX nr 1622303). W rozpatrywanej sprawie ze zgodnych zeznań wnioskodawcy oraz świadków wynika, że w trakcie wykonywania napraw i konserwacji urządzeń i maszyn przez mechaników nigdy nie wstrzymywano całkowicie produkcji i z tego względu byli oni narażeni na pochodzące z pracujących urządzeń zapylenie oraz hałas w takim samym stopniu jak pracownicy – operatorzy tych maszyn pracujący przy produkcji.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uwzględnił sporny okres zatrudnienia #### #### od 17 kwietnia 1981 roku do 13 grudnia 1998 roku (łącznie 16 lat, 6 miesięcy i 2 dni) do stażu pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Okres ten, nawet po pomniejszeniu go o liczbę dni, w których wnioskodawca był niezdolny do pracy (141 dni), wystarczy, aby uznać, że wnioskodawca legitymuje się ponad 15 - letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, a tym samym, że spełnił wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do rekompensaty.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił #### #### prawo do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach.