Przywłaszczenie czy darowizna? Sprawa z oskarżenia o przywłaszczenie rzeczy ruchomej

Kancelaria Radcy Prawnego Daniel Paul w ostatnim czasie reprezentowała klientkę oskarżoną o to, że rzekomo przywłaszczyła prawo majątkowe o wartości środków znajdujących się na rachunku bankowym należącym do ojca, czym to miała działać na szkodę swojej siostry, tj. o czyn z art. 284 § 1 k.k. Sąd Rejonowy Lublin Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku, po skutecznej obronie naszych prawników, oskarżoną klientkę uniewinnił od dokonania zarzucanego jej czynu, uznając, iż otrzymała ona darowiznę na swoją rzecz, nie zaś jak wywodziła siostra klientki dokonała przywłaszczenia. Wyrok zamieszczaliśmy w dziale Wygrane sprawy w temacie: Wyrok uniewinniający Klientkę Kancelarii oskarżoną o przywłaszczenie prawa majątkowego.

Warto w tym miejscu przybliżyć stan faktyczny sprawy. Otóż, nasza klientka jako starsza z córek schorowanego ojca zajmowała się nim przed śmiercią darząc opieką całodobowo. W wyniku czego ojciec klientki wiedząc, iż cały majątek zgodnie z testamentem przepisał na drugą młodszą córkę postanowił udzielić naszej klientce pełnomocnictwa do rachunku bankowego. Klientka kilkakrotnie ponaglana przez ojca udała się ostatecznie do placówki agencyjnej banku, gdzie pobrała stosowne druki dokumentów. Z uwagi na złą kondycję fizyczną ojciec klientki nie był w stanie osobiście udać się do banku. Pracownik banku rozmawiał telefonicznie z ojcem klientki, który potwierdził wolę udzielenia pełnomocnictwa córce. Podkreślenia wymaga, iż ojciec klientki świadomie udzielił pełnomocnictwo do rachunku bankowego, jak również dokonał aktu darowizny na jej rzecz. Nie występowała po jego stronie niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania, a już tym bardziej aby nasza klientka wiedziała o tym. Co potwierdziły opinie biegłych psychologa oraz psychiatry.

Ojciec klientki kilkukrotnie też oświadczał jej, aby podjęła środki pieniężne z jego rachunku bankowego z przeznaczeniem na pokrycie bieżących kosztów utrzymania. Natomiast pozostałą część pieniędzy jej darował.

Ustalenia faktyczne wskazywały jednoznacznie, iż ojciec naszej klientki złożył jej oświadczenie co do określonego postępowania z jego pieniędzmi zgromadzonymi na rachunku bankowym. Miała z nich pokryć bieżące koszty utrzymania ojca, zaś pozostałą część pieniędzy zatrzymać dla siebie. Ojciec klientki dokonał zatem darowizny pieniędzy na rzecz córki, do czego był uprawniony. Co istotne nasza klientka przelała środki pieniężne na swój rachunek bankowy, gdy jej ojciec jeszcze żył. W dacie zgonu pieniądze nie wchodziły zatem w skład masy spadkowej, gdyż nasza klientka uprzednio rozporządziła nimi zgodnie z wolą ojca. Wbrew zatem twierdzeniom oskarżycielki posiłkowej, tj. młodszej siostry naszej klientki, nie sposób było uznać, iż nasza klientka swoim zachowaniem wypełniła ewentualnie znamiona występku z art. 286 § 1 k.k.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż zgodnie z art. 284 § 1 k.k. popełnia przestępstwo kto przywłaszcza cudzą rzecz ruchomą.

Do znamion wspomnianego występku należy skutek w postaci utraty przez właściciela (posiadacza) rzeczy ruchomej powierzonej sprawcy. Do dokonania dochodzi zatem w chwili rozporządzenia rzeczą przez sprawcę jak własną ¹. Na zamiar sprzeniewierzenia mogą wskazywać wyłącznie okoliczności czynu, gdy sprawca ma zamiar postępowania z rzeczą jak właściciel, a tym samym pozbawia tych praw rzeczywistego właściciela. Istotnym elementem strony podmiotowej jest wola włączenia rzeczy wyłącznie do swojego majątku lub wola postępowania z nią jak z własną ².

Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Art. 284 § 1 k.k.

Przestępstwo stypizowane w art. 286 § 1 k.k. polega na doprowadzeniu przez sprawcę - działającego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej – innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Przestępstwo to można popełnić jedynie z winy umyślnej, z kierunkowym zamiarem bezpośrednim. Elementy przedmiotowe oszustwa muszą być objęte nie tylko świadomością, ale i wolą sprawcy. Oznacza to, że sprawca musi chcieć doprowadzić inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem oraz chcieć użyć w tym celu oszukańczego sposobu działania polegającego na wprowadzeniu w błąd albo wyzyskaniu błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania³.

O powyższym zagadnieniu pisaliśmy już na naszej stronie, zachęcamy więc do zapoznania się z nim również w temacie: Przestępstwo przywłaszczenia mienia.

Przypisy:

• M.Dąbrowska – Kardas, P.Kardas - Nowa kodyfikacja karna. Kodeks karny. Przestępstwa przeciwko mieniu, Warszawa 1998, z.21, s.163-164; J.Michalski (w:) A.Wąsek (red.), Kodeks karny – część szczególna, t.II, Warszawa 2005r., s.922
• Wyrok SN z dnia 14 stycznia 2003 r., Prokuratura i Prawo z 2003r, nr 7-8, poz. 9
• A.Marek - Prawo karne. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 1997, s.531 i n.