Sąd uznał odwołanie od decyzji ZUS-u za zasadne i wydanym wyrokiem ustalił Klientowi prawo do emerytury

Sygn. akt VIII U ##/19

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie decyzją z dnia # marca 2019 roku odmówił #### #### prawa do emerytury wcześniejszej przyznawanej na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2018, poz. 1270, tekst jednolity ze zmianami, zwana dalej ustawą emerytalną) w związku z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983, Nr 8, poz. 43 ze zmianami). W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy do pracy w szczególnych warunkach nie uwzględnił okresu od dnia 14 stycznia 1987 roku do dnia 31 lipca 1994 roku w Spółdzielni Transportu Ogrodniczego TRANSOGRÓD w Lublinie, ponieważ wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze za ten okres. Do stażu pracy nie uwzględnił również okresu niewykonywania zatrudnienia po odbyciu służby wojskowej od dnia 21 grudnia 1979 roku dnia 22 stycznia 1980 roku (decyzja k. 49 akt ZUS).

#### #### złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i ustalenie prawa do emerytury. W uzasadnieniu argumentował, że zgodnie z art. 120 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej pracownikowi, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy. Dalej wskazał, że do stażu ubezpieczeniowego zaliczeniu podlega również okres zgłoszenia gotowości do podjęcia pracy po zakończeniu zasadniczej służby wojskowej. Zgłoszenie gotowości do pracy powoduje zachowanie terminu 30 dni między zwolnieniem ze służby, a rozpoczęciem pracy. Wnioskodawca zgłosił natomiast gotowość do wykonywania pracy ustnie w dniu 21 grudnia 1979 roku, po czym został poinformowany, aby z uwagi na brak samochodu złożył podanie w dniu 18 stycznia 1980 roku, co uczynił. Wniosek o przyjęcie do pracy został zgłoszony dnia 23 stycznia 1980 roku, po uzyskaniu informacji oraz instrukcji od pracodawcy. Odnośnie okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach od dnia 14 stycznia 1987 roku do dnia 31 lipca 1994 roku wnioskodawca podniósł, że dowodem na tę okoliczność jest świadectwo pracy z dnia 12 sierpnia 1994 roku. Jak wskazał, nazwa zajmowanego stanowiska nie ma znaczenia dla oceny charakteru zatrudnienia (odwołanie k. 3-7).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanął na stanowisku, że zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej do okresu składkowego zaliczyć można wyłącznie okres służby wojskowej, a nie okres po odbyciu tej służby, a przed podjęciem zatrudnienia. Sam okres odbywania zasadniczej służby wojskowej natomiast został zaliczony do stażu ubezpieczeniowego (odpowiedź na odwołanie k. 32-34).

Pełnomocnicy stron podtrzymali na rozprawie stanowiska procesowe jak wyżej.

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, co następuje.

#### #### urodził się dnia # lutego 1958 roku. W dniu 25 stycznia 2019 roku złożył wniosek o emeryturę wraz z wnioskiem o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. Do wniosku dołączył dokumentację na okoliczność zatrudnienia, w tym wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 10 września 2003 roku podczas zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Przewozu Towarów PKS Lublin odbył służbę wojskową od dnia 26 stycznia 1978 roku do dnia 20 grudnia 1979 roku, po której podjął pracę z dniem 23 stycznia 1980 roku. Natomiast jak wynika ze świadectwa pracy z dnia 12 sierpnia 1994 roku w okresie od dnia 14 stycznia 1987 roku do dnia 31 lipca 1994 roku był zatrudniony w Spółdzielni Transportu Ogrodniczego TRANSOGRÓD w Lublinie, gdzie pracował jako kierowca samochodu ciężarowego (wniosek k. 1-3, świadectwa pracy k. 10, 12).

W wyniku rozpoznania wniosku organ rentowy w dniu 14 marca 2019 roku wydał zaskarżoną decyzję, odmawiając wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku z powodu nieudowodnienia 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Do ogólnego stażu ubezpieczeniowego w wymiarze 24 lat, 11 miesięcy i 6 dni organ rentowy nie uwzględnił okresu od dnia 21 grudnia 1979 roku do dnia 22 stycznia 1980 roku, natomiast do stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 13 lat, 11 miesięcy i 9 dni nie uwzględnił okres pracy w Spółdzielni Transportu Ogrodniczego TRANSOGRÓD w Lublinie od dnia 14 stycznia 1987 roku do dnia 31 lipca 1994 roku. Okres służby wojskowej od dnia 26 stycznia 1978 roku do dnia 20 grudnia 1979 roku został przez Zakład zaliczony do okresów składkowych (karta przebiegu zatrudnienia k. 48, decyzja k. 49 akt ZUS).

#### #### w dniu 21 lipca 1976 roku zawarł umowę o pracę na czas nieokreślony z Przedsiębiorstwem Państwowej Komunikacji Samochodowej, Oddziałem nr I w Lublinie. Został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego od dnia 22 lipca 1976 roku (umowa o pracę k. 14 akt osobowych – k. 64).

Wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Miał na stałe przydzielony samochód marki Jelcz wraz z przyczepą (zeznania wnioskodawcy k. 55v, 68).

Na okres od dnia 6 grudnia do dnia 19 grudnia 1976 roku wnioskodawca został przeniesiony na stanowisko mechanika napraw pojazdów samochodowych do czasu ukończenia naprawy samochodu (angaż k. 15, podanie k. 16 akt osobowych – k. 64).

Podczas zatrudnienia w PKS Oddziale nr I w Lublinie #### #### został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej. W związku z tym z dniem 25 stycznia 1978 roku został zwolniony z pracy, a służbę odbył w okresie od dnia 26 stycznia 1978 roku do dnia 20 grudnia 1979 roku (kserokopia książeczki wojskowej k. 20; odpis karty powołania k. 42, karta obiegowa zmian k. 44 akt osobowych – k. 64). Następnego dnia po zakończeniu służby wojskowej wnioskodawca udał się do pracodawcy i zgłosił ówczesnemu kierownikowi bazy transportowej Romanowi Rutkowskiemu, gotowość do podjęcia zatrudnienia na stanowisku kierowcy. Uzyskał wówczas informację, że z uwagi na brak wolnych samochodów ciężarowych powinien poczekać na możliwość zatrudnienia. Następnie wnioskodawca kilkukrotnie, w odstępie kilku dni, zgłaszał pracodawcy gotowość do podjęcia pracy, oświadczenia składając kierownikowi bazy. W styczniu 1980 roku pracodawca zgłosił wnioskodawcę do badań lekarskich przed ponownym zatrudnieniem. W dniach 15, 16, 17 oraz 19 stycznia 1980 roku wykonał badania specjalistyczne oraz dodatkowe w celu uzyskania zaświadczenia o zdolności do podjęcia pracy na stanowisku kierowcy. W dniu 21 stycznia 1980 roku uzyskał wymagane wpisy w karcie obiegowej zmian. W dniu 18 stycznia 1980 roku #### #### złożył pisemne podanie skierowane do Dyrekcji PKS o przyjęcie do pracy w charakterze kierowcy, na którym znajduje się akceptacja zakładu pracy z wnioskiem o zatrudnienie w dotychczasowej grupie (zeznania wnioskodawcy k. 55v, 56v, 68-68v; podanie k. 11, zaświadczenie lekarskie k. 45, karta obiegowa zmian k. 47 akt osobowych – k. 64).

#### #### od dnia 23 stycznia 1980 roku zawarł kolejną umowę o pracę z Przedsiębiorstwem Państwowej Komunikacji Samochodowej, Oddziałem nr I w Lublinie, zostając zatrudnionym na stanowisku kierowcy na okres próbny, a następnie na czas nieokreślony. Pracodawca przydzielił mu samochód marki Star 200 z przyczepą, który przejął od innego pracownika – #### ####, który przeszedł na emeryturę. #### #### świadczył pracę kierowcy samochodu ciężarowego o masie powyżej 3,5 ton codziennie w pełnym wymiarze czasu pracy i za wyjątkiem opisanego przypadku nie był kierowany do wykonywania innej pracy. Samochód marki Jelcz przed zgłoszeniem się do służby wojskowej wnioskodawca przekazał innemu pracownikowi (zeznania wnioskodawcy k. 55v, 68-68v; umowy o pracę k. 18, 19 akt osobowych – k. 64). Umowa o pracę została rozwiązana z dniem 28 lutego 1986 roku (świadectwo pracy k. 1 akt osobowych – k 64).

W dniu 14 stycznia 1987 roku #### #### podjął zatrudnienie w Spółdzielni Transportu Ogrodniczego TRANSOGRÓD w Lublinie, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego (świadectwo pracy k. 12 akt ZUS).

Spółdzielnia TRANSOGRÓD prowadziła punkty skupu owoców na terenie województwa lubelskiego, natomiast baza transportu mieściła się przy ul. Do Dysa w Lublinie. Zakład pracy dysponował liczbą około 40 sztuk samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton. Wnioskodawcy przydzielono samochód marki Jelcz z przyczepą, o masie całkowitej około 40 ton. Pracę zaczynał codziennie o godzinie 6:00 lub 7:00. Wówczas dyspozytor wyznaczał mu trasę przejazdu i punkty skupu, z których miał zabrać towar. Następnie towar zawoził do Milejowa lub do Ryk. W zależności od trasy wnioskodawca realizował także transporty kilkudniowe. Z wykonanej pracy rozliczał się kartą drogową, którą zdawał codziennie dyspozytorowi. Każdego dnia pracował co najmniej 8 godzin. W wykonywaniu pracy nie było przestojów, trwała cały rok niezależnie od warunków atmosferycznych. Gdy w skupach nie było owoców, to wnioskodawca przewoził przetwory z Milejowa, bądź puste opakowania. Ponadto Spółdzielnia wykonywała zewnętrzne zlecenia przewozu towarów. Wnioskodawca poza pracą kierowcy nie wykonywał innych czynności. W przypadku awarii nie zajmował się jej naprawą, otrzymywał wtedy samochód zastępczy. W bazie transportu zawsze znajdowały się wolne samochody, przydzielone do kierowców przebywających na urlopach, bądź nieobecnych w pracy z innych powodów. Swój samochód wnioskodawca odstawiał wówczas do warsztatu, gdzie jego naprawą zajmowali się mechanicy. Warsztaty znajdowały się w bazie transportowej w Lublinie (zeznania wnioskodawcy k. 56, 68; zeznania #### #### k. 66v-67; zeznania #### #### k. 67-67v; zeznania #### #### k. 67v-68).

Stosunek pracy został rozwiązany z dniem 31 lipca 1994 roku. W okresie od dnia 5 lipca 1994 roku do dnia 31 lipca 1994 roku wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym (świadectwo pracy k. 12 akt ZUS).

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie dowodów z zeznań wnioskodawcy, świadków, a także w oparciu o dowody ze wskazanych dokumentów.

Sąd w całości podzielił zeznania wszystkich przesłuchanych świadków, którzy zeznawali na okoliczność charakteru pracy wnioskodawcy w Spółdzielni TRANSOGRÓD. #### #### od 1986 roku do połowy lat 90-tych pracował w Spółdzielni jako kierownik działu transportu, przez co miał bezpośrednią styczność z pracą wnioskodawcy. Świadek wówczas bezpośrednio decydował o pracy kierowców. Opisał zakres czynności wnioskodawcy wskazując, że wykonywał on wyłącznie pracę kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym prawie 40 ton i nie były mu zlecane inne czynności. Zeznania te zostały potwierdzone przez świadków #### #### oraz #### ####, którzy byli zatrudnieni w Spółdzielni TRANSOGRÓD jako mechanicy, przez co mieli wiedzę na temat zakresu obowiązków kierowców. Obaj zgodnie podkreślili, że wnioskodawca nie brał udziału w naprawie samochodu.

Zeznania wnioskodawcy #### #### także zasługiwały na uwzględnienie. Okoliczności przez niego przedstawiane związane z zatrudnieniem w Spółdzielni TRANSOGRÓD znalazły potwierdzenie w zeznaniach przesłuchanych świadków. W tym również co do przydzielania kierowcom samochodów zastępczych w razie awarii. Sąd dał także wiarę wnioskodawcy co do okoliczności związanych ze zgłoszeniem gotowości do pracy po zakończeniu odbywania zasadniczej służby wojskowej jeszcze w grudniu 1979 roku, podczas zatrudnienia w PKS. Biorąc pod uwagę treść dokumentów, w tym przede wszystkim zaświadczenia lekarskiego z dnia 21 stycznia 1980 roku, zgodnie z którym wnioskodawca już od dnia 15 stycznia 1980 roku wykonywał badania w związku z powrotem do pracy na stanowisko kierowcy, należało przyjąć, że w ciągu 30 dni od zakończenia służby zgłosił się do pracy. Sąd jako logiczne uznał też wytłumaczenie #### ####, iż w grudniu 1979 roku w zakładzie pracy było mniej sprawnych samochodów, które mogłyby zostać przydzielone wnioskodawcy, niż zatrudnionych kierowców. Taka sytuacja spowodowała okres oczekiwania na przydzielenie samochodu, co nastąpiło w styczniu 1980 roku.

Odnosząc się do wiarygodności dowodów ze zgromadzonych dokumentów Sąd uznał, że stanowiły one wiarygodny materiał dowodowy, ich autentyczność i prawdziwość nie została skutecznie podważona w toku postępowania oraz nie wzbudziła wątpliwości Sądu. Zakwestionowane przez organ rentowy świadectwo pracy ze Spółdzielni TRANSOGRÓD zawiera jedynie określenie stanowiska „kierowcy samochodu ciężarowego”, jednak charakter zatrudnienia został wykazany dowodami z zeznań świadków. Natomiast akta osobowe z PKS pozwoliły ustalić przebieg zatrudnienia wnioskodawcy w tym zakładzie pracy. Zgodnie z podaniem z dnia 6 grudnia 1976 roku wnioskodawca został przeniesiony na stanowisko mechanika na okres od dnia 6 grudnia 1976 roku do dnia 19 grudnia 1976 roku. Na taki okres przeniesienia pracodawca wyraził zgodę. Był to jednocześnie jedyny okres wykonywania pracy na stanowisku innym niż kierowca samochodu ciężarowego. Natomiast powołane wyżej zaświadczenie lekarskie z dnia 21 stycznia 1980 roku dowodzi, że wnioskodawca po powrocie ze służby zgłosił gotowość do podjęcia z powrotem pracy na stanowisku kierowcy. Skierowanie na badania musiał bowiem uzyskać przed datą ich wykonania. Świadczy tym również podanie z dnia 18 stycznia 1979 roku o ponowne przyjęcie do pracy. Pismo zawiera błędne oznaczenie roku 1979, zamiast 1980, jednak adnotacja pracodawcy o wyrażeniu zgody na zatrudnienie zawiera prawidłową datę i świadczy o złożeniu podania w styczniu 1980 roku.

Sąd na podstawie art. 2352 § 4 k.p.c. pominął dowód z zeznań świadków #### #### oraz #### ####, z uwagi na brak możliwości przeprowadzenia tych dowodów (k. 66v).

Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje.

Odwołanie jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Prawo do emerytury wcześniejszej dla osób zatrudnionych w warunkach szczególnych regulują przepisy 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, zgodnie z którymi ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Przepisy dotychczasowe, obowiązujące do dnia 1 stycznia 1999 roku, zostały zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jak stanowi § 2 ust. 1 tego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Pojęcie „pracy w warunkach szczególnych” jest więc pojęciem prawnym, co oznacza, że tylko praca skatalogowana w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jest pracą w warunkach szczególnych (wyrok SA w Lublinie z dnia 5 września 2018 r., III AUa 312/18, Lex nr 2546146). Zatem dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy i jej wykonywanie w warunkach określonych w § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a więc stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy).

Oprócz ustalenia, czy wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, dla przyznania prawa do emerytury konieczne jest również udowodnienie 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. W sprawie w pierwszej kolejności koniecznym stało się zatem rozważenie, czy #### #### legitymuje się łącznym stażem ubezpieczeniowym w takim wymiarze w sytuacji, gdy organ rentowy uwzględnił 24 lata, 11 miesięcy i 6 dni, odmawiając uwzględnienia okresu od dnia 21 grudnia 1979 roku do dnia 22 stycznia 1980 roku wobec niepodjęcia pracy po zakończeniu służby wojskowej. Stanowisko organu rentowego nie jest zasadne, ponieważ w świetle ustaleń faktycznych #### #### następnego dnia po zakończeniu odbywania służby wojskowej zgłosił się do kierownika w dotychczasowym zakładzie pracy i wyraził gotowość do podjęcia dotychczasowego zatrudnienia.

Przez pozostawanie w dyspozycji pracodawcy, jako element gotowości do pracy w rozumieniu art. 81 § 1 k.p., należy natomiast rozumieć stan, w którym pracownik może niezwłocznie, na wezwanie pracodawcy podjąć pracę. Pracownik pozostający w dyspozycji pracodawcy oczekuje na możliwość podjęcia pracy na terenie zakładu pracy lub w innym miejscu wskazanym przez pracodawcę, nawet jeżeli pracodawca nie dopuszcza go do pracy. Ocena wskazanych wyżej przesłanek gotowości do pracy zależy od okoliczności faktycznych konkretnej sprawy (wyroki SN z dnia 2 września 2003 r., I PK 345/02, OSNP 2004, nr 18, poz. 308; z dnia 14 grudnia 2009 r., I PK 115/09, Lex nr 577683).

Podnieść trzeba, iż stosunek pracy istniejący pomiędzy stronami, wynikający z treści umowy o pracę z dnia 21 lipca 1976 roku istniał w dacie powołania wnioskodawcy do odbycia zasadniczej służby wojskowej i istniał także nadal po jej zakończeniu. Fakt ten w powiązaniu ze zgłoszeniem gotowości do pracy w dniu 21 grudnia 1980 roku przez wnioskodawcę bezpośrednie mu przełożonemu nakazuje w świetle postanowień kodeksu pracy (art. 81 § 1) uznanie tego okresu (od dnia zgłoszenia gotowości do podjęcia pracy po opuszczeniu jednostki wojskowej do dnia faktycznego podjęcia pracy u dotychczasowego pracodawcy) jako okresu składkowego - nawet w przypadku, gdy pracodawca nie wypłacił pracownikowi wynagrodzenia za ten okres i nie zgłosił pracownika do ubezpieczenia społecznego. Wnioskodawca wielokrotnie, w okresie po zakończeniu zasadniczej służby wojskowej do dnia podjęcia ponownie zatrudniania w PKS I Oddział w Lublinie zgłaszał swą gotowość do pracy, swoim zachowaniem jednoznacznie manifestując zamiar kontynuacji stosunku pracy, pozostając w dyspozycji pracodawcy, stawający na jego wezwanie także w styczniu 1980 roku, w tym na badania lekarskie od dnia 15 stycznia 1980 roku. Wnioskodawca miał faktyczną możliwość wykonywania pracy, bowiem miał konieczne uprawnienia kierowcy zawodowego, a przeprowadzenie badań lekarskich było uzależnione jedynie od aktywności samego pracodawcy. Podobnie, jak przydzielanie wnioskodawcy pojazdu do wykonywania pracy lub skierowania go do wykonywania innej pracy zgodnej z poziomej kwalifikacji zawodowych np. mechanika, która świadczył w okresie od 6 grudnia do 19 grudnia 1976 roku było w gestii pracodawcy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem każde zachowanie pracownika objawiające w dostateczny sposób jego zamiar kontynuacji stosunku pracy należy rozumieć jako gotowość do pracy (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2013 r., IPK 187/12 LEX nr 1554918, z dnia 25 października 2016 r. I PK 255/15 LEX nr 2155205). Nadto w przypadku jak poddany analizie w niniejszej sprawie, dla uznania spornego okresu jako składkowego nie jest wymagane przez osobę ubiegającą się o emeryturę wykazania faktu opłacenia przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne (wyrok SN z dnia 7 marca 2017 r., III UK 84/16, Lex nr 2278301; wyrok: SA w Krakowie z dnia 19 września 2018 r., III AUa 445/18, Lex nr 2585153; SA w Gdańsku z dnia 4 listopada 2016 r., III AUa 995/16, Lex nr 2250156).

W rozpatrywanej sprawie wszystkie elementy gotowości wnioskodawcy do wykonywania pracy zostały wykazane w toku postępowania dowodowego. #### #### dzień po powrocie ze służby wojskowej zgłosił się do pracodawcy celem podjęcia zatrudnienia na dotychczasowym stanowisku kierowcy. Okoliczności, przez które możliwość rzeczywistego podjęcia wykonywania pracy nastąpiła dopiero od dnia 23 stycznia 1980 roku, nie wynikały z przyczyn leżących po jego stronie, tylko po stronie zakładu pracy. Jak z kolei wynika z przepisów kodeksu pracy pracownik nie może ponosić negatywnych konsekwencji braku skierowania go do pracy przez pracodawcę, czy też innych przeszkód ze strony pracodawcy, które uniemożliwiają mu podjęcie pracy. Wnioskodawca w sposób dostateczny i zrozumiały dla pracodawcy uzewnętrznił gotowość do wykonywania pracy. Miał zamiar jej podjęcia i pozostawał w dyspozycji pracodawcy, o czym świadczy kilkukrotne zgłaszanie kierownikowi gotowości do zatrudnienia. Ponadto nie zachodziły okoliczności, które uniemożliwiałyby mu podjęcie pracy. Przez cały czas miał on faktyczną zdolność jej świadczenia.

Podsumowując powyższe Sąd Okręgowy wskazuje, że sytuację pracownika zgłaszającego gotowość do podjęcia pracy po powrocie ze służby wojskowej w pierwszej należy więc rozpatrywać z perspektywy przepisów prawa pracy. Dopiero w dalszej kolejności skutki wynikające z powyższych przepisów należy odnosić do ustawy emerytalnej. Zauważyć trzeba, że to stosunek pracy wywołuje określone skutki w sferze prawa ubezpieczeń społecznych, a nie odwrotnie. To nie przepisy ubezpieczeniowe determinują sposób, w jaki należy traktować stosunek pracy pracownika z pracodawcą, a przepisy kodeksu pracy. Istotne jest też, że wnioskodawca został powołany do odbywania zasadniczej służby wojskowej, na co nie miał wpływu, a w konsekwencji nie miał też wpływu na przerwanie wykonywania zatrudnienia jako kierowca i podjęcia pracy ponownie dopiero od stycznia 1980 roku. Bezpośrednio po okresie przerwania zatrudnienia zgłosił się do podjęcia dotychczasowej pracy. W tej sytuacji Sąd nie miał wątpliwości, że okres od zgłoszenia przez #### #### gotowości do pracy, tj. od dnia 21 grudnia 1979 roku do czasu podjęcia zatrudnienia, tj. od dnia 23 stycznia 1980 roku należy uwzględnić do ogólnego stażu ubezpieczeniowego jako okres składkowy. Z tego względu Sąd uznał, że wnioskodawca legitymuje się co najmniej 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Odnosząc się natomiast do zatrudnienia w warunkach szczególnych w okresie pracy w Spółdzielni TRANSOGRÓD od dnia 14 stycznia 1987 roku do dnia 31 lipca 1994 roku organ rentowy zakwestionował świadectwo pracy z dnia 12 sierpnia 1994 roku, które nie zawiera informacji na temat wykonywania pracy w takich warunkach. Należy w tym miejscu przypomnieć ugruntowane stanowisko orzecznictwa, zgodnie z którym brak odpowiedniej informacji zawartej w świadectwie pracy samoistnie nie przesądza o braku wykonywania pracy w warunkach szczególnych i nie może negatywnie oddziaływać na uprawnienia emerytalne pracownika. Świadectwo pracy nie jest bowiem dokumentem urzędowym i w postępowaniu sądowym jest traktowane jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c. (wyrok SN z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 24/09, Legalis nr 265766). Z tego względu pracownik może za pomocą innych środków dowodowych wykazywać okoliczności wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Jest to zgodne z brzmieniem art. 473 § l k.p.c., zgodnie z którym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. Z tego względu sąd przy ustalaniu spornych okoliczności może korzystać z wszelkich środków dowodowych, w szczególności może w celu sprawdzenia faktów niewynikających dostatecznie z treści przedłożonych do sprawy dokumentów przeprowadzić dowód ze świadków lub z przesłuchania stron.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy uznać należy, iż całość zgromadzonego w przedmiotowym postępowaniu wiarygodnego materiału dowodowego przemawia za uznaniem całego okresu zatrudnienia #### ### w Spółdzielni TRANSOGRÓD od dnia 14 stycznia 1987 roku do dnia 31 lipca 1994 roku (7 lat, 6 miesięcy i 18 dni) jako pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca wykonywał wówczas wskazaną w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, w wykazie A, dziale VIII. W transporcie i łączności, poz. 2. Pracę kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Doliczając powyższy okres do uwzględnionego przez organ rentowy okresu 13 lat, 11 miesięcy i 9 dni pracy w warunkach szczególnych należało uznać, że wnioskodawca legitymuje się łącznym okresem co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto legitymuje się on 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Na te ustalenia nie wpływa wykonywanie przez niego pracy mechanika od dnia 6 grudnia do dnia 19 grudnia 1976 roku podczas pracy w PKS w Lublinie. Odliczenie tego okresu nie będzie wpływało na spełnienie przez niego wszystkich przesłanek do przyznania emerytury wcześniejszej. W tej sytuacji Sąd Okręgowy w punkcie I wyroku zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, ze ustalił #### #### prawo do emerytury od dnia 25 stycznia 2019 roku, tj. od daty złożenia wniosku.

W punkcie II wyroku Sąd ustalił, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie #### #### prawa do świadczenia emerytalnego w przepisanym terminie. Zgodnie z art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W niniejszej sprawie nie ma podstaw do przypisania takiej odpowiedzialności organowi rentowemu, ponieważ okoliczności sporne, niezbędne dla ustalenia prawa do emerytury, mogły zostać ustalone dopiero na podstawie przeprowadzonych dowodów z dokumentacji w postaci akt osobowych oraz zeznań wnioskodawcy i świadków. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dysponował dowodami ze wszystkich dokumentów w toku postępowania administracyjnego, jak również nie mógł posłużyć się dowodem z zeznań świadków.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.