Emerytura pomostowa

W aktualnym reżimie prawnym pracownicy zatrudnieni na niektórych stanowiskach zaliczanych do prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze mogą ubiegać się o emeryturę pomostową.

Kto może ubiegać się o emeryturę pomostową?

Zgodnie z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej przysługuje co do zasady pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

• urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.,
• ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,
• osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,
• ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
• przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze określone w wykazach zawartych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
• po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze określone w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych,
• nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Wymagane okresy zatrudnienia w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze

Warto w tym miejscu zauważyć, że jak wskazuje Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 30 stycznia 2020 r., (sygn. akt III AUa 749/19) literalna wykładnia przepisu art. 4 pkt 6 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych nie wskazuje, aby ustawodawca określił minimalny okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, to jednak trzeba mieć na względzie, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 stycznia 2013 r. (sygn. akt I UK 448/12), wyjaśnił, że z wykładni art. 4 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych wynika obowiązek zaliczania do okresów pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze także zatrudnienia w takich warunkach w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. Artykuł ten zawiera dodatkowe warunki, aby praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz po dniu 31 grudnia 2008 r., jednak nie zakreśla ram czasowych odnośnie do stażu 15 lat pracy w tych warunkach. Ten okres 15 lat może więc dotyczyć całego okresu ubezpieczenia, jednak co najmniej jeden miesiąc musi przypadać przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz jeden miesiąc po dniu 31 grudnia 2008 r. W sytuacji, gdy pracownik nie posiada dokumentów, spełnia natomiast faktycznie przesłanki do uzyskania emerytury pomostowej, może okresy zatrudnienia w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze udowodnić przed Sądem za pomocą wszelkich środków dowodowych, w tym z zeznań świadków. Wymaga to jednak odwołania od decyzji ZUS odmawiającej prawa do emerytury pomostowej.

Do kiedy przysługuje prawo do emerytury pomostowej?

Prawo do emerytury pomostowej ustaje z dniem poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury w wieku powszechnym, która jest ustalona decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w odrębnych przepisach, albo osiągnięcia przez uprawnionego wieku 60 lat - w przypadku kobiet lub 65 lat - w przypadku mężczyzn jeżeli uprawniony nie ma prawa do emerytury ustalonego decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w odrębnych przepisach, albo śmierci uprawnionego.

Więcej informacji na temat emerytury pomostowej można znaleźć w artykułach na blogu:

• Spełnienie przesłanek prawa do emerytury pomostowej dopiero po wydaniu decyzji przez ZUS,
• Prawo do emerytury pomostowej - prace spawalnicze.

Przykładowe wyroki w sprawach sądowych prowadzonych przez kancelarię dot. odwołania od decyzji ZUS-u odmawiającej prawa do emerytury pomostowej:

• Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury pomostowej - wyrok z uzasadnieniem,
• Wygrana sprawa przeciwko ZUS o emeryturę pomostową - operator żurawi wieżowych,
• Zmiana decyzji ZUS-u i przyznanie emerytury pomostowej pracownikowi odlewni "Ursus" - wyrok z uzasadnieniem.